ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲေတြ ေတြ႔ျမင္ေနရေပမဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြ တုိးတက္လာေစဖုိ႔ ကုလသမဂၢနဲ႔ ဆက္လက္ ထိေတြ႔ဆက္ဆံဖုိ႔ လုိအပ္ေနဆဲပဲလို႔ ႏုိင္ငံတကာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ႔ Amnesty International က ေျပာဆုိလုိက္ပါတယ္။ မၾကာေသးခင္က ေရြးေကာက္ပဲြေတြ က်င္းပခဲ့တာလုိ ႏုိင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲေတြ ရွိခဲ့ေပမဲ့လည္း ကုလသမဂၢရဲ႕ အခန္းက႑ကုိ ပစ္ပယ္လုိ႔ မရေသးဘူးလုိ႔ ေဖေဖာ္၀ါရီ လကုန္ က်င္းပမယ့္ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီရဲ႕ ၃၁ ႀကိမ္ေျမာက္ ညီလာခံ မတုိင္ခင္ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အစီရင္ခံစာတင္သြင္းရာမွာ AI အဖြဲ႔ႀကီးက သတိေပးခဲ့တာပါ။ အေသးစိတ္ကိုေတာ့ ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားတဲ့ မနႏၵာခ်မ္း က တင္ျပထားပါတယ္။
ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၉ ရက္ေန႔ကေန မတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔အထိ က်င္းပမယ့္ ၃၁ ႀကိမ္ေျမာက္ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးညီလာခံမတိုင္ခင္ ကုလသမဂၢ ကို ၿပီးခဲ့တဲ့ တနလၤာေန႔က ေပးပို႔ခဲ့တဲ့ AI အဖြဲ႔ႀကီးရဲ႕ ေၾကညာခ်က္ထဲမွာ - မၾကာေသးခင္က က်င္းပခဲ့တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြေၾကာင့္ - ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီအေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြကို မလိုအပ္ေတာ့ဘူးလို႔ မယူဆသင့္ေၾကာင္း၊ ဧၿပီလမွာ တက္လာမယ့္ အစိုးရသစ္အေနနဲ႔လည္း ႀကီးမားတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး စိန္ေခၚခ်က္ေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ရႏုိင္တယ္လို႔ AI အဖြဲ႔ႀကီးက ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေနာင္တက္လာမယ့္ အစိုးရသစ္အေနနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းေတြနဲ႔ ျပည့္၀တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြကို လုပ္ေဆာင္လာေအာင္ ျမန္မာ့ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနအေပၚ ကုလသမဂၢရဲ႕ အာ႐ံုစိုက္မႈေတြ လိုအပ္ေနဆဲပဲလို႔ AI အဖြဲ႔ရဲ႕ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ T Kumar က အခုလို ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
“ကုလသမဂၢ အေနနဲ႔ ဆက္လက္ထိေတြ႔ ဆက္ဆံဖုိ႔ လုိအပ္ေနတဲ့ အေရးႀကီးဆုံး အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ အေျခအေနေတြက မေရမရာ ျဖစ္ေနတုန္းမုိ႔ပါ။ အေျခအေနေတြဟာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မရွိေသးသလုိ၊ အစုိးရသစ္တက္လာမယ္ ဆုိေပမဲ့ ဘာေတြျဖစ္လာမယ္မွန္းလည္း မသိႏုိင္ေသးပါဘူး။”
ဒါ့အျပင္ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီကို တင္သြင္းခဲ့တဲ့ AI အဖြဲ႔ရဲ႕ ေၾကညာခ်က္ထဲမွာ - ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး စံခ်ိန္စံႏႈန္းေတြနဲ႔ မညီဘဲ လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳ ျပဌာန္းလိုက္တဲ့ မ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း ေထာက္ျပထားသလို၊ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ တႏွစ္တည္းမွာတင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ တုိက္ပြဲေတြေၾကာင့္ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးၾကရသူ ၁ သိန္း၀န္းက်င္ရွိခဲ့ၿပီး၊ ေဒသခံအရပ္သားေတြအေပၚ ဥပေဒမဲ့ သတ္ျဖတ္တာ၊ လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာအၾကမ္းဖက္မႈ၊ အဓၶမေပၚတာခိုင္းေစမႈ၊ အဓၶမ တပ္သားသစ္စုေဆာင္းမႈနဲ႔ လူသားခ်င္းစာနာမႈအကူအညီေတြ ၀င္ေရာက္ဖုိ႔ တားျမစ္ပိတ္ပင္ခံရတာလို လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကိုလည္း ျမန္မာအစိုးရတပ္ေတြေရာ၊ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔ေတြ ႏွစ္ဘက္စလံုးက က်ဴးလြန္ေနၾကတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာဆိုထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ လက္ရွိ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္မွာ - လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ကို ဆန္႔က်င္ၿပီး - ဆႏၵျပေတာင္းဆိုသူေတြကို ပုဒ္မ ၁၈ နဲ႔ ဖမ္းဆီးအေရးယူမႈေတြလည္း လုပ္ေဆာင္ေနတာပါ။
အထူးသျဖင့္ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေဒသေတြျဖစ္တဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာမူဆလင္ေတြအေပၚ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြနဲ႔ ရွမ္းျပည္နဲ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္တုိ႔မွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ တုိက္ပြဲေတြအတြင္း အရပ္သားေတြ အေပၚ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို အဓိက မီးေမာင္းထုိးျပထားၿပီး၊ အစိုးရအေနနဲ႔ ဒီလို လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ အဆံုးသတ္ေရး ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းသြားရမယ္လို႔လည္း မစၥတာ T Kumar က အခုလို ဆက္ေျပာခဲ့ပါတယ္။
“ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ၊ တျခားလူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ရွိေနသလုိ၊ တုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုေတြ ေနထုိင္ရာေဒသေတြနဲ႔ တျခားေနရာေတြမွာ လူ႔အခြင့္အေရးေတြကုိ အကာအကြယ္ေပးႏုိင္ေအာင္ အာမခံခ်က္ရွိဖုိ႔လည္း လုိပါတယ္။”
ဒါေၾကာင့္ လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ယန္ ဟီးလီ ကို ဆက္လက္ တာ၀န္ေပးအပ္တာလို၊ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရ လက္ထက္က ဖြင့္လွစ္ခြင့္ မျပဳခဲ့တဲ့ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ မဟာမင္းႀကီး႐ံုးခြဲကို လာမယ့္ အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ ဖြင့္ခြင့္ရရွိေအာင္ ႀကိဳးပမ္းဖုိ႔ကိုလည္း မစၥတာ T Kumar က တိုက္တြန္းသြားခဲ့ပါတယ္။
“က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ကုလသမဂၢရဲ႕ အထူးကုိယ္စားလွယ္ကုိ သက္တမ္းတုိးတာ၊ တာ၀န္ေပးတာေတြ လုပ္ေစခ်င္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ႐ုံးတ႐ုံး ဖြင့္လွစ္ႏုိင္ေအာင္လည္း ႀကိဳးပမ္းေစခ်င္ပါတယ္။”
ၿပီးခဲ့တဲ့ သီတင္းပတ္ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ မစ္ ယန္ဟီးလီဟာ ေဖေဖာ္၀ါရီလကုန္ က်င္းပမယ့္ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ ညီလာခံမတုိင္ခင္ ျမန္မာႏုိင္ငံကို သြားေရာက္ဖုိ႔ရွိေပမဲ့ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာကိစၥေၾကာင့္ ဖ်က္ခဲ့ရၿပီး၊ ဘယ္ေတာ့ ျပန္သြားမယ္ ဆုိတာကိုေတာ့ ကုလသမဂၢ က ေျပာဆုိျခင္း မရွိေသးပါဘူး။ AI အဖြဲ႔ႀကီးရဲ႕ ေၾကညာခ်က္ထဲမွာေတာ့ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကုိ အေရးမယူဘဲ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ေပးတာေတြကိုလည္း ေထာက္ျပထားပါတယ္။ မၾကာေသးခင္ကပဲ အတည္ျပဳလိုက္တဲ့ သမၼတ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ စဥ္က လုပ္ရပ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေရးမယူဖုိ႔ ကင္းလြတ္ခြင့္ျပဳတဲ့ လံုၿခံဳေရးဆုိင္ရာ ဥပေဒတရပ္ဟာ လည္း ႏုိင္ငံတကာ ဥပေဒေတြနဲ႔ ကိုက္ညီမႈ မရွိဘူးလို႔ ေဖာ္ျပထားၿပီး၊ စစ္တပ္အေနနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ၄ ပုံ ၁ ပုံ ေနရာယူထားသလုိ၊ အဓိကက်တဲ့ ကာကြယ္ေရး၊ နယ္စပ္လုံၿခံဳေရးနဲ႔ ျပည္ထဲေရး ၀န္ႀကီးဌာန ေတြကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ အတြက္လည္း လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ အကာအကြယ္ေပးရာမွာ အေရးႀကီးတဲ့ လုပ္ငန္းေတြကုိ အစုိးရက အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္မရွိတဲ့ အတြက္ လူ႔အခြင့္အေရး တုိးတက္ေအာင္ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ႏုိင္ပါ့မလားဆုိတာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မသိႏုိင္ဘူးလုိ႔လည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္ရွင္။
Credit TO >>> VOA News
0 comments:
Post a Comment