အာဖရိကန္ဖြား (လူမည္း) အမ်ိဳးသားတစ္ဦး အသက္႐ွဴက်ပ္ၿပီး ေသဆံုးခဲ့သည့္ ျဖစ္ရပ္တြင္ ၎ကို လည္ပင္းညႇစ္ထားသည့္ လူျဖဴရဲအရာရွိ တစ္ဦးအား စြဲခ်က္တင္ရန္ အေၾကာင္းမရွိဟု ဂ်ဴရီအဖြဲ႕က ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည့္ေနာက္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၊ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ေတာ္တြင္ ဆႏၵျပမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာခဲ့သည္။
အထူးေရြးခ်ယ္ထားသည့္ ဂ်ဴရီအဖြဲ႕ တစ္ခုက နယူးေယာက္ ရဲတပ္ဖြဲ႕မွ အရာရွိ ဒန္နီရယ္လ္ ပန္တာလီယိုသည္ ဇူလိုင္လအတြင္းက လူမည္းအမ်ိဳးသား အဲရစ္ဂါနာ ေသဆံုးမႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး စြဲခ်က္တင္ခံရန္ မလိုအပ္ေၾကာင္း ဒီဇင္ဘာ (၃)ရက္က ဆံုးျဖတ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဂါနာကို ပန္တာလီယိုက အၾကမ္းပတမ္း ဖမ္းဆီးသည့္ အေျခအေနတြင္ သံသယ တရားခံ အေနျဖင့္ အသက္႐ွဴက်ပ္ကာ ေသဆံုးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ပန္တာလီယို၏ လုပ္ေဆာင္မႈသည္ ရဲလုပ္ထံုးလုပ္နည္း ေဘာင္ထဲ၌ပင္ ရွိေနၿပီး ယင္းအတြက္ ၎ကို စြဲခ်က္တင္ အေရးယူရန္ အေၾကာင္းမရွိဆိုေသာ ဂ်ဴရီအဖြဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို အစိုးရ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ အဲရစ္ဟိုလ္ဒါက ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္တြင္မူ “တရားမွ်တမႈ မရွိရင္ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈ မရွိႏုိင္ဘူး”ဆိုသည့္ စာတန္းမ်ားကို ကိုင္ေဆာင္ကာ နယူးေယာက္ ၿမိဳ႕ခံအခ်ိဳ႕က ဂ်ဴရီဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ေဒါသတႀကီး ကန္႔ကြက္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။
ဇူလိုင္လအတြင္းက ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ဂါနာေသဆံုးမႈသည္ ၿပီးခဲ့သည့္ လပိုင္းမ်ားအတြင္းက ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ အေမရိကန္ လူျဖဴရဲမ်ားႏွင့္ လူမည္းသံသယ တရားခံမ်ားၾကား ျပႆနာမ်ားေၾကာင့္ လူထု၏ အာ႐ံုစိုက္မႈကို ပိုမိုႀကံဳေတြ႕လာခဲ့သည္။ မဇၨဴရီရွိ ဖာဂူဆန္ၿမိဳ႕တြင္ လက္နက္မဲ့ လူမည္းတစ္ဦးျဖစ္သည့္ မိုက္ကယ္ဘေရာင္းကို လူျဖဴရဲအရာရွိ တစ္ဦးက ေသနတ္ျဖင့္ ပစ္သတ္ခဲ့မႈတြင္ ရဲအရာရွိကို လူသတ္မႈျဖင့္ စြဲခ်က္တင္ရန္ မျဖစ္သင့္ေၾကာင္း ဂ်ဴရီအဖြဲ႕က ဆံုးျဖတ္ခဲ့ရာတြင္လည္း အလားတူ ျပႆနာမ်ား ျဖစ္ခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က ဖာဂူဆန္ၿမိဳ႕တြင္ ဆူပူအံုႂကြမႈမ်ား ျဖစ္လာရာ အမ်ိဳးသား လံုၿခံဳေရး အေစာင့္တပ္ဖြဲ႕မ်ားကပါ ဝင္ေရာက္ ထိန္းသိမ္းခဲ့ရသည္။
အလားတူပင္ အိုဟိုင္းယိုး၌လည္း အသက္(၁၂)ႏွစ္အရြယ္ လူမည္းကေလးငယ္ တစ္ဦးသည္ အ႐ုပ္ေသနတ္ျဖင့္ ကစားေနၿပီး ရဲမ်ားက လက္နက္ခ်ရန္ ေျပာဆိုမႈကို မလုိက္နာသျဖင့္ ကစားကြင္းတြင္ ပစ္သတ္ခံခဲ့ရသည္။ ထိုအေျခအေနကလည္း အေမရိကန္၏ တရားစီရင္ေရး က႑တြင္ ရဲမ်ားက လူမည္းမ်ားကို ဖိႏွိပ္ေနသည္ကို မ်က္ကြယ္ျပဳေနေၾကာင္း ေဝဖန္မႈမ်ား ထြက္ေပၚလာေစသည္။
ဂါနာေသဆံုးမႈတြင္ ပန္တာလီယိုကို စြဲခ်က္တင္စရာ အေၾကာင္းမရွိဟု ဂ်ဴရီအဖြဲ႕က ဆံုးျဖတ္ခဲ့ေသာ္လည္း အေမရိကန္ တရားေရး ဝန္ႀကီးဌာနက အဆိုပါ ကိစၥကို ျပည္သူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ စံုစမ္းမႈတစ္ခု ျပဳလုပ္သြားမည္ဟု ဟိုလ္ဒါက ကတိျပဳခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ နယူးေယာက္ ရဲအရာရွိ အေနျဖင့္ တရားေရး ဝန္ႀကီးဌာန၏ စံုစမ္းေမးျမန္းမႈမ်ားႏွင့္ ဆက္လက္ ရင္ဆိုင္ရဖြယ္ ရွိေနသည္။
ပန္တာလီယိုကို စြဲခ်က္တင္မည္ မဟုတ္ေၾကာင္း ဟိုလ္ဒါ၏ ေၾကညာခ်က္ အၿပီးတြင္ “လူမည္းေတြမွာလည္း အသက္ရွိတယ္”၊ “လူ႔အသက္ကို တန္ဖိုးထားပါ” အစရွိသျဖင့္ ေအာ္ဟစ္ၿပီး ဆႏၵျပမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာသည္။ နယူးေယာက္ရွိ ေရာ့ဖဲလား စင္တာအနီးတြင္ အတန္ငယ္ ႐ုန္းရင္းဆန္ခတ္ အေျခအေန အခ်ိဳ႕ေၾကာင့္ လူအနည္းငယ္ကို ရဲမ်ားက ထိန္းသိမ္းခဲ့သည္။
ဂရင္းစင္ထရယ္လ္ အနီးတြင္လည္း ဆႏၵျပသူမ်ားက လူေသမ်ားသဖြယ္ သ႐ုပ္ျပၿပီး ဆႏၵျပခဲ့သလို စတက္တန္အိုင္းလန္းတြင္လည္း ဆႏၵျပမႈမ်ား ျဖစ္ခဲ့သည္။ နယူးေယာက္ရွိ ေနရာအခ်ိဳ႕တြင္ လူစုဆႏၵျပမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီး ဝါရွင္တန္ဒီစီ ၿမိဳ႕ေတာ္တြင္မူ ဂ်ဴရီဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ဆန္႔က်င္ေၾကာင္း ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေဝးဆႏၵျပခဲ့သည္။
နယူးေယာက္ရွိ ဆႏၵျပသူ တစ္ဦးျဖစ္ေသာ ဆူဆန္ ရွႏိုက္ဒါက “ရဲေတြက ဒဏ္ခတ္မခံရဘူး။ သူတို႔က လုပ္ခ်င္တာလုပ္ၿပီး ထြက္ေျပးခြင့္ ရေနတယ္။ လမ္းထဲမွာ သူတို႔ ဘယ္လို ပစၥည္းကိရိယာေတြ ဝတ္ဆင္လာသလဲ ဆိုတာကို ၾကည့္ဦးေလ။ စစ္ျဖစ္ေနတဲ့ အတုိင္းပဲ။ (၁၉၆၀)ျပည့္လြန္ ႏွစ္ေတြထက္ေတာင္ ပိုဆိုးေနၿပီ။ ေျပာရရင္ လူမ်ိဳးေရး ခြဲျခားမႈက ပိုၿပီးေတာ့ အားေကာင္းလာေနတယ္”ဟု ေဝဖန္ခဲ့သည္။
ဂါနာေသဆံုးမႈသည္ အေမရိကန္ လူျဖဴရဲမ်ားအေနျဖင့္ လူမည္းမ်ားအေပၚ ခြဲျခားႏွိမ့္ခ် ဆက္ဆံေနေၾကာင္း စြပ္စြဲမႈမ်ားအေပၚ ပိုမို အားေကာင္းေစခဲ့ၿပီး လူမ်ိဳးေရး ခြဲျခားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို ႏိုးၾကားလာေစခဲ့သည္။ မုိဘုိင္းဖုန္းမ်ားျဖင့္ ႐ိုက္ယူထားသည့္ ဗီဒီယုိမ်ားအရ ပန္တာလီယိုသည္ ဂါနာကို ဖမ္းဆီးရာ၌ ဂါနာက လက္ထိပ္ခတ္ရန္ ျငင္းဆိုေနသျဖင့္ လည္ပင္းကို ဆုပ္ကိုင္ကာ အင္အားသံုး ဖမ္းဆီးရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့သည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ေဆးစစ္မွတ္တမ္းမ်ားက ဂါနာအေနျဖင့္ ဖမ္းဆီးခံရခ်ိန္တြင္ ရင္ဘတ္ကို ဖိအားေပး ညႇပ္ထားသျဖင့္ အသက္႐ွဴက်ပ္ၿပီး ေသဆံုးေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဂါနာတြင္ ၾကက္ညႇာေခ်ာင္းဆိုးႏွင့္ ႏွလံုးအားနည္းမႈ ျပႆနာမ်ား အခံရွိေနခဲ့ေၾကာင္းလည္း ေဆးမွတ္တမ္းမ်ားက ဆိုသည္။
ပန္တာလီယိုကမူ ယင္းကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေၾကညာခ်က္တစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ရာ မိမိအေနျဖင့္ မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကိုမွ် ေသေစလိုစိတ္ မရွိခဲ့ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။
အေမရိကန္ သမၼတ ဘာရတ္အိုဘားမားက လက္ရွိျပႆနာမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး “လက္ရွိ အေျခအေနေတြမွာ တခ်ိဳ႕ေသာ လူေတြက မွ်တတဲ့ ဆက္ဆံမႈမ်ိဳး မခံရဘူးလုိ႔ ခံစားေနရတယ္ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေတြ႕ျမင္ေနရတယ္။ တခ်ိဳ႕ေသာ အေၾကာင္းကိစၥေတြမွာ အမွားအယြင္းေတြ ရွိႏုိင္တယ္။ တခ်ိဳ႕ကိစၥေတြကေတာ့ တကယ့္ အမွန္တရား ျဖစ္ေနတယ္။ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံသားေတြ အေနနဲ႔ ဒါဟာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အားလံုးမွာ တာဝန္ရွိတယ္။ ဒီကိစၥကို လူမည္းေတြရဲ႕ ျပႆနာ၊ ဒါမွမဟုတ္ လူညိဳေတြရဲ႕ ျပႆနာ ဆိုတာမ်ိဳး မခြဲျခားဘဲ အေမရိကန္ရဲ႕ ျပႆနာအျဖစ္ ခံယူရပါမယ္”ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။
လက္ရွိတြင္ နယူးေယာက္ ရဲတပ္ဖြဲ႕သည္ အရာရွိေပါင္း သံုးဒါဇင္ခန္႔ကို ၎တို႔ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနစဥ္ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားကို မွတ္တမ္းတင္မည့္ ကင္မရာငယ္မ်ား တပ္ဆင္ေပးသည့္ စမ္းသပ္ အစီအစဥ္ တစ္ခုကို စတင္ေနၿပီဟု သိရွိရသည္။
_Ref: Channelnewsasia
