၅.၄.၂၀၁၃၊ ေသာၾကာေန႔
၂၅ ေပ ပတ္လည္ခန္႔ရွိသည့္ အခန္းထဲတြင္ သဲႀကီးမဲႀကီး ပံုစံျဖင့္
အသံမ်ိဳးစံု ေအာ္ဟစ္ကာ ဂိမ္းစက္မ်ားျဖင့္ ကစားေနသည့္ အရြယ္စံု
ေယာက္်ားမ်ားကုိ ေတြ႕ရသည္။ ထုိေနရာတြင္ အသက္ ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္မွ စ၍ အသက္ ၄၀
ေက်ာ္အထိ အသက္အရြယ္ စုံတို႔ အခန္းလုံးျပည့္ ရွိေနသည္။ ဂိမ္းကို
စိတ္၀င္တစားႏွင့္ အႏိုင္ရေရးကိုသာ စိတ္ေရာက္ေနပံု ရၿပီး နံေဘး
ပတ္၀န္းက်င္တြင္ ကပ္ထိုင္ေနသူကိုပင္ သတိမထား၊ မၾကည့္အား ေလာက္ေအာင္ ဂိမ္းက
ဆြဲေဆာင္မႈအား ျပင္းထန္ပံုရသည္။
ဂိမ္းဟု ေျပာလုိက္သည့္အခါ သာမန္အားျဖင့္ ထူးျခားမႈ မရွိ။ သို႔ေသာ္လည္း
ဂိမ္းကို ေလာင္းကစားရာတြင္ အသံုးျပဳ ေနၾကသည္မွာ ထူးျခားသည္။ ထုိ ေလာင္းကစား
ဂိမ္းဆိုင္မ်ား လား႐ႈိးၿမိဳ႕တြင္ ရွိေန၏။
“က်ေနာ္တို႔ လား႐ႈိးမွာကေတာ့ ဒီလို ဂိမ္းမ်ိဳး ကစားေနတာ ေက်ာင္းသားေလးက
အစ အသက္အရြယ္အစံုပါပဲ။ ဒီၿမိဳ႕ အေခၚကေတာ့ ငမန္းလို႔ ေခၚပါတယ္။ အနည္းဆံုး
က်ပ္တေထာင္ကေန စေဆာ့ရပါတယ္။ ကိုယ္ႏိုင္သေလာက္ ေဆာ့ တာေပါ့” ဟု
လား႐ႈိးၿမိဳ႕တြင္ သံုးဘီးေမာင္းသည့္ ကိုေက်ာ္စိုးက ေျပာသည္။
ဂိမ္းဆိုသည့္ အရာသည္ စ ကစားမိလွ်င္ ျပန္ မထခ်င္ေအာင္ စြဲတတ္သလို၊
ေလာင္းကစားဂိမ္းက လူကို ပိုၿပီး စြဲလမ္း ေစေၾကာင္း၊ သံုးဘီး ေမာင္းသမွ်
ရသည့္ေငြအားလုံး ကုန္ၿပီး တခါတရံ အရင္ရက္က စုေဆာင္းထားသည့္ ေငြပင္ မက်န္
ေအာင္ ျဖစ္ရေၾကာင္း ကိုေက်ာ္စုိးက ရွင္းျပသည္။
“ဒီငမန္းက အရမ္းစြဲတယ္။ ဘိန္း တမ်ိဳးလို႔ေတာင္ ေျပာလို႔ ရတယ္။ ထိုင္
ေဆာ့ၿပီးရင္ ျပန္ မထခ်င္ေအာင္ ပါပဲ။ ဒီဂိမ္းေၾကာင့္ ဘ၀ပ်က္တဲ့ သူေတြေတာင္
ရွိပါတယ္” ဟု ၎က ထပ္ေျပာသည္။
နံနက္ ၈ နာရီမွ ည ၉ နာရီအထိဟု ဆိုင္ဖြင့္ခ်ိန္ သတ္မွတ္ထား ေသာ္လည္း
အဆုိပါ ငမန္း ေလာင္းကစား ဂိမ္းကို မိုးလင္းေပါက္ ကစားၾကသည္ မ်ားလည္း
ရွိသည္ဟု သိရသည္။
ဂိမ္း ကစားလွ်င္ က်ပ္ေငြ တေထာင္မွ စ ကစားရ သျဖင့္ လူမ်ိဳးေပါင္းစံု၊
အလႊာေပါင္းစုံ ပါ၀င္ ကစားႏိုင္သည့္ ေလာင္း ကစားတမ်ိဳး ျဖစ္သည္။
ေက်ာင္းသားငယ္မ်ားက အစ လာကစား ေနၾကသည္ကို ျမင္ေတြ႕ရသည္။ လား႐ႈိးၿမိဳ႕၏ေနရာ
အႏွံ႔ ငမန္း ဆုိသည္ကို ၾကားေနရသျဖင့္ ငမန္းကို ေလာင္းကစားဟု
မသတ္မွတ္ၾကေတာ့ေပ။
ငမန္းဂိမ္းႏွင့္ ပတ္သတ္ၿပီး မူဆယ္ – လား႐ႈိးသို႔ ေျပးဆြဲေနသည့္ ကားသမား
စိုင္းလွေက်ာ္က “ဒီကစားနည္းက လား႐ႈိးမွာေရာ၊ မူဆယ္မွာပါ အေဆာ့မ်ားတဲ့
ဂိမ္းေလာင္းကစားေပါ့။ ဒီအတိုင္း ၾကည့္ရင္ေတာ့ ဂိမ္းပဲ၊ မသိမသာနဲ႔ လုပ္ေနတဲ့
ေလာင္းကစား ပါပဲ။ အခုဆိုရင္ အဲဒီလို ဂိမ္းဆိုင္ေတြကို ေပၚတင္ဖြင့္ထားတယ္၊
ၿပီးေတာ့ ၀န္ထမ္းေတြေတာင္ လာေဆာ့တယ္” ဟု ေျပာသည္။
ဂိမ္းစကစားလွ်င္ စစခ်င္း အျမတ္ေငြ ရထားေသာ္လည္း အလကား ရခ်င္စိတ္ျဖင့္
ကစားရင္း ေနာက္ဆုံးတြင္ ႏိုင္သမွ် ျပန္႐ႈံးသြားေၾကာင္း၊ ႐ႈံးသြားသည့္
ပိုက္ဆံကို ျပန္ရခ်င္စိတ္ျဖင့္ ဆက္ကစားရာက ပိုပို႐ႈံးၿပီး အ႐ႈံးသံသရာ လည္ကာ
ရသမွ်၊ ရွာသမွ်ေငြကို ဂိမ္းဆိုင္တြင္သာ ကုန္ခဲ့ရေၾကာင္း၊
ေလာင္းကစားဂိမ္းေၾကာင့္ အခ်ိန္လည္းကုန္၊ ေငြလည္းကုန္ ျဖစ္ရေၾကာင္း
စိုင္းလွေက်ာ္က ဆိုသည္။
ယခုလို ေႏြေက်ာင္းပိတ္ရက္ မ်ားတြင္ မိဘမ်ားက မိမိသားသမီးမ်ား
ေျခၿငိမ္လ်င္ ၿပီးေရာ ဆိုသည့္ သေဘာျဖင့္ ဂိမ္းဆိုင္ သြားပါက မတားျမစ္ဘဲ
ပိုက္ဆံေပး လႊတ္ၾကေၾကာင္း၊ ေလာင္းကစားဂိမ္း ဆိုသည္ကို မသိရွိျခင္းေၾကာင့္
ေစလႊတ္ၾကျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ေျပာသည္။
“ေက်ာင္း ပိတ္ရက္တိုင္းလိုလုိ ကေလးေတြက ဂိမ္းေဆာ့တတ္ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္
ဘာဂိမ္းေတြ ေဆာ့ေနၾကသလဲ ဆိုတာေတာ့ မိဘေတြက မသိၾကဘူး။ ေနပူထဲ ထြက္မေဆာ့ရင္
ၿပီးေရာဆိုၿပီး ဂိမ္းဖိုးကို တေန႔ သံုးေထာင္ေတာ့ ေပးလုိက္ ပါတယ္” ဟု
လား႐ႈိးၿမိဳ႕ အမွတ္ ၁၂ ရပ္ကြက္တြင္ ေနထုိင္သည့္ မိခင္တဦးက ေျပာသည္။
မိမိသားသမီး ဂိမ္းကစားသည့္အခါ တခါမွ် လိုက္မၾကည့္ဘူးေၾကာင္း၊
မည္သည့္ဂိမ္း ကစားေန ၾကသည္ကို မသိေၾကာင္း၊ ဂိမ္းျဖင့္ ေလာင္းကစား
လုပ္ႏိုင္သည္ကို ၾကားဖူးေသာ္လည္း မျမင္ဘူးေၾကာင္း၊ လား႐ႈိးၿမိဳ႕ေပၚရွိ ကေလး
အမ်ားစုသည္ ေက်ာင္းပိတ္ရက္တိုင္း ဂိမ္းဆိုင္ကို ေရာက္ေနသည္မွာ အဆန္း
မဟုတ္ေတာ့ေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ ဂိမ္းျဖင့္ ေလာင္းကစား လုပ္ေနပါက
ဆုိင္ဖြင့္ခြင့္ မေပးသင့္ေၾကာင္း၊ လား႐ႈိးၿမိဳ႕ေပၚရွိ ေက်ာင္းသားမ်ား
ပ်က္စီးေစႏိုင္သည့္ ဂိမ္းေလာင္းကစား ဆိုင္ကို ပိတ္သင့္ေၾကာင္း ၎က
ဆက္ေျပာသည္။
ေလာင္းကစား ဂိမ္းဆုိင္မ်ားသည္ ရပ္ကြက္တုိင္းတြင္ ရွိၿပီး ဆိုင္တိုင္း
လူျပည့္ေနသည္။ သက္ဆိုင္ရာက ဂိမ္း ေလာင္းကစား လုပ္ေနသည္ကို သိရွိေသာ္လည္း
ပိတ္ပင္ျခင္း မရွိေၾကာင္း၊ ရဲအရာရွိမ်ား ရပ္ကြက္လူႀကီး မ်ားကလည္း သိသိႏွင့္
ေပးဖြင့္ေန ၾကေၾကာင္း၊ ယင္း ဂိမ္းဆိုင္တိုင္းတြင္ ဆိုင္နာမည္ တပ္ထားျခင္း
မရွိဘဲ အျပင္ဘက္တြင္ “PS2 ဂိမ္း ကစားႏိုင္သည္” ဆိုသည့္ စာသားကိုသာ
ေရးထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
လား႐ႈိးၿမိဳ႕တြင္ လူမ်ိဳးေပါင္းစံု ေနထိုင္လွ်က္ ရွိၿပီး တကၠသိုလ္လည္း
ဖြင့္ထားသည့္ ၿမိဳ႕ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထို႔အျပင္ စီးပြားေရး အခ်က္အခ်ာ
က်သည့္ၿမိဳ႕ ျဖစ္ေနျခင္းေၾကာင့္ ေလာင္းကစား ဂိမ္းဆုိင္မ်ားကို သက္ဆိုင္ရာမွ
တားဆီးသင့္ေၾကာင္း၊ လူအမ်ားကို လွည့္စားေနသည့္ ေလာင္းကစားဂိမ္းေၾကာင့္
ဘ၀ပ်က္သြားသူမ်ား၊ ေလာင္းကစား ႐ႈံး၊ ေငြေၾကး ဆုံးရ သျဖင့္ အိမ္ေထာင္ပ်က္
သူမ်ားလည္း မ်ားစြာရွိေၾကာင္း လား႐ႈိးေဒသခံမ်ားက ဆုိသည္။
“ဒီ မသိမသာ ဂိမ္းေလာင္းကစား သတင္းကို က်ေနာ္တို႔ ေဒသခံ သတင္းေထာက္ေတြက
ေရးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သက္ဆုိင္ရာက အေရးယူရင္ တလေလာက္ေတာ့ ပိတ္သြားတယ္။
ၿပီးရင္ ျပန္ဖြင့္တာပဲ။ ဒုန္ရင္းက ဒုန္ရင္းပဲ ဘာမွလည္း အေရး မယူတဲ့အျပင္
ဆိုင္ေတြ ပိုပို မ်ားမ်ား လာတယ္” ဟု လား႐ႈိးမွ သတင္းေထာက္ ခြန္ေဇာ္ဦးက
ေျပာသည္။
ယင္း ေလာင္းကစား ဂိမ္းဆိုင္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသည္ တ႐ုတ္ျပည္မွ လာသည့္
ဂိမ္းစက္မ်ားကို အသံုးျပဳကာ စီးပြားျဖစ္ လုပ္စားသည့္ ဆိုင္မ်ား
ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဆိုင္ပိုင္ရွင္မ်ားသည္ ရပ္ကြက္လူႀကီး ေဒသဆုိင္ရာ ရဲမ်ားႏွင့္
ပူးေပါင္းကာ လုပ္ကိုင္ ေနၾကသျဖင့္ ဆိုင္ပိတ္ တားျမစ္ ရပ္ဆုိင္းျခင္း မရွိဘဲ
တႏွစ္ထက္ တႏွစ္ ဂိမ္းစက္မ်ား၊ ဂိမ္းဆိုင္မ်ား တိုးတိုးလာသည္ကို
ေတြ႕ရေၾကာင္း ခြန္ေဇာ္ဦးက ရွင္းျပသည္။
လား႐ႈိးေပၚတြင္ ေလာင္းကစား ဂိမ္းဆုိင္ႀကီး ၄၀ ေက်ာ္ရွိၿပီး ဆိုင္ေသးမွာ
၅၀ ၀န္းက်င္ခန္႔ ရွိေၾကာင္း၊ က်ပ္ေငြ တေထာင္ျဖင့္ ေဆာ့ႏိုင္သျဖင့္
လူတန္းစားစံု လာေရာက္ကစားၾကသည့္ ေလာင္းကစား ဂိမ္းမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း၊
ဆုိင္ဖြင့္ သူမ်ားသည္ တ႐ုတ္ လူမ်ိဳးမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ၎က ေျပာသည္။
ေလာင္းကစား လုပ္ျခင္းသည္ အရက္နဲ႔ မူးယစ္္ေဆးကဲ့သို႔ လူကို စြဲလမ္းၿပီး
အက်င့္ စာရိတၱ ပ်က္စီးေစေၾကာင္း အဆံုးတြင္ ရာဇ၀တ္မႈမ်ား မ်ားျပားလာေစ
ႏိုင္ေၾကာင္း၊ ေလာင္းကစားေၾကာင့္ အိမ္တြင္း အၾကမ္းဖက္ျခင္း၊ ကေလးမ်ားအား
ႏွိပ္စက္ျခင္း၊ မိသားစု၀င္မ်ားကို ေငြေၾကး အခက္အခဲ ျဖစ္ေစကာ လူမႈ
အသိုက္အ၀န္း အတြက္ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးမ်ားသည္ ေလာင္းကစား၀ိုင္း မ်ားမွ တဆင့္
ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တည္ဆဲ ဥပေဒအရ ေလာင္းကစား လုပ္သူသည္
ေထာင္ဒဏ္ ၃ လ မွ ၂ ႏွစ္ အထိ က်ခံရႏုိင္ေသာ္လည္း ရဲႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး
အာဏာပိုင္ အရာရိွမ်ားအား ေလာင္းကစား ဒိုင္မ်ားက လာဘ္ထိုးၿပီး
လုပ္ကိုင္ေနၾကေၾကာင္း၊ ယင္းေၾကာင့္ ဘာလင္အေျခစိုက္ Transparency
International က ၂၀၀၉ ခုႏွစ္တြင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ အစီရင္ခံစာတြင္
ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ကမာၻ႔ တတိယ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈ အမ်ားဆံုး ႏိုင္ငံဟု
သတ္မွတ္ခံထားရၿပီး ျမန္မာျပည္တြင္ ေလာင္းကစား ျပဳလုပ္ျခင္းကို ေနရာမေရြး
ပုံသ႑ာန္အမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ ေတြ႔ႏိုင္ေၾကာင္း ဆိုထားသည္။
ကုလသမဂၢ႐ံုး၏ IRIN (Integrated Regional Information Networks) အဖြဲ႔က
ထုတ္ျပန္သည့္ အစီရင္ခံစာတြင္ ေလာင္းကစားေႂကြး ေပးေခ်ရာမွာ ျမန္မာ
ကေလးငယ္မ်ား ပါ၀င္ေနေၾကာင္း၊ မိဘမ်ားက ေလာင္းကစားအေႂကြးကို ျပန္ဆပ္ရန္
အတြက္ ၎တို႔ကေလးမ်ားအား ေက်ာင္းထုတ္ပစ္ကာ အလုပ္လုပ္ခုိင္းေလ့ရွိေၾကာင္း
ေဖာ္ျပထားသည္။
ဧရာ၀တီ
