ကမၻာ့ ေခါင္းေလာင္းမ်ား သမုိင္း

၉.၄.၂၀၁၃၊ အဂၤါေန႔

 

ကမာၻ႕အႀကီးဆံုးေခါင္းေလာင္း အျဖစ္လက္ခံထားသည့္ ႐ု႐ွႏုိင္ငံ ေမာ္စကုိၿမိဳ႕မွ Tsar Kolokol စာကုိလုိေကာ ေခါင္းေလာင္းႀကီး ျဖစ္သည္။ အျမင့္ ၁၉’ ၃”၊ အ၀န္း ၆၀’ ၉”၊ အထူ ၂’ ရွိသည္။ ေခါင္း ေလာင္းသြန္းလုပ္စဥ္က တစ္ေနရာပဲ႔သြား၍ ပဲ႔သြားသည့္ အစသည္ပင္ အျမင့္ ၇’၊ အက်ယ္ ၈’ ရွိၿပီး အေလးခ်ိန္ ၁၁ တန္ရွိသည္။

ျမန္မာ႔ စြယ္စုံက်မ္း အတြဲ (၂) တြင္ ေခါင္းေလာင္းႀကီးတစ္ခုလံုး၏အေလးခ်ိန္မွာ တန္ ၂၀၀ ေက်ာ္ရွိသည္ဟု ေဖာ္ျပၿပီး Britanica Emcyclopacedia အတြဲ (၂) တြင္ တန္ ၁၈၀ ရွိသည္ဟုေဖာ္ျပခဲ႔သည္။ သုိ႔ေသာ္ Children Emcyclopacedia အတြဲ (၂)တြင္ ၂၁၉ တန္ ရွိသည္ဟုေဖာ္ျပခဲ႔သည္။

ကမၻာ႔ဒုတိယအႀကီးဆုံး ေခါင္းေလာင္းသည္လည္း ေမာ္စကုိၿမိဳ႕မွာပင္ရွိ၍ အေလးခ်ိန္ ၁၂၈ တန္ရွိသည္။ ကမၻာ႔တတိယအႀကီးဆုံး ေခါင္းေလာင္းမွာ မင္းကြန္းေခါင္းေလာင္း ႀကီးျဖစ္သည္။ ယင္းေခါင္းေလာင္းကုိ ဘုိးေတာ္ဘုရားလက္ထက္တြင္ သြန္းလုပ္ခဲ႔သည္။ ကုန္းေဘာင္ေခတ္မဟာရာဇ၀င္တြင္ သကၠရာဇ္ ၁၁၇၀ ျပည့္ႏွစ္၊ ကဆုန္လ ဆန္း ၅ ရက္ေန႔တြင္ သြန္းလုပ္ခဲ႔သည္ဟုဆုိပါသည္။

ေခါင္းေလာင္း၏အတုိင္းအတာ ကုိလည္း အ၀အခ်င္း ၃၁ ေတာင္ ၄ သစ္ (၁၆ ေပ၊ ၁.၄ လက္မ)၊ လုံးပတ္ ၃၃ ေတာင္ ၁ မုိက္ ၄ သစ္ (၅၀ ေပ ၁.၄ လက္မ)၊ ေစာက္ ၁၃ ေတာင္ ၁ မုိက္ ၄ သစ္ (၂၀ ေပ ၃ လက္မ) ရွိသည္ဟုေဖာ္ျပခဲ႔သည္။ တန္ ၈၀ ရွိသည္ဟု အဂၤလိပ္တုိ႔က ခန္႔မွန္းခဲ႔ၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ ေခါင္းေလာင္း၏အေလးခ်ိန္မွာ ေၾကးပိႆာ ၅၅၅၅၅ ရွိသျဖင့္ ၄င္းကုိ တန္ဖြဲ႕ပါက ၉၀.၅၂ တန္ရွိသည္။

ယခုအခါ ကမၻာ႔အႀကီးဆုံးေခါင္းေလာင္းအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားေသာ စာကုိလုိေကာေခါင္းေလာင္းကုိ စိန္ေခၚသည့္ ေခါင္းေလာင္းတစ္ခု ရွိသည္ကုိ စိတ္၀င္စားဖြယ္ ေတြ႕ရွိရသည္။ ယင္းကာ မြန္ဘာသာအားျဖင့္ ‘ အပိႏၷေသာ္’ သုိ႔မဟုတ္ ‘ ဓမၼေစတီ’ ေခါင္းေလာင္းပင္ျဖစ္သည္။ ေခါင္းေလာင္း၏ဘြဲ႕အမည္မွာ ျမန္မာဘာသာျဖင့္အ၀ိႏၷေဆာက္ ဟုေခၚသည္။

အခါတစ္ပါး ဓမၼေစတီမင္းႀကီးသည္ အမတ္ေလးဦးကုိ အိမ္ဦးေရ စာရင္းေကာက္ရန္တာ၀န္ေပးခဲ႔သည္။ အမတ္မ်ားက အိမ္စာရင္းသာမက အိမ္တုိင္းမွ ေၾကးကုိပါ ေကာက္ခံခဲ႔ရာ ေၾကးစင္ တစ္သန္းႏွင့္ ရွစ္သိန္း ရရွိခဲ႔သည္။ မင္းႀကီးက ေၾကးပါ ေကာက္ယူခဲ႔ေသာ အမတ္ေလးဦး အား အျပစ္ဒဏ္ေပး၏။ ေၾကးမ်ားကုိ ကာယကံရွင္မ်ားအား ျပန္ေပးေစသည္။ ပုိင္ရွင္မ်ားက ျပန္မယူပဲ မင္းႀကီး သင့္ေတာ္သလုိသာ အသံုး ျပဳရန္ေလွ်ာက္ထားေလသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဓမၼေစတီမင္းႀကီးသည္ ဤေၾကးမ်ားျဖင့္ အမတ္ႀကီး ဗညားအိမ္ကုိ အႀကီးအမွဴး ခန္႔၍ ေခါင္းေလာင္းသြန္းလုပ္ေစသည္။

အမတ္ႀကီးသည္လည္း ဆရာတုိ႔ အခါေပးသည့္အတုိင္း တေပါင္းလဆန္း ၈ ရက္ၾကာသာပေတးေန႔ သိဟ္လဂ္တြင္ ပြဲႀကီးသဘင္ျပဳ၍ ေခါင္းေလာင္းႀကီးကုိ ျပဳလုပ္ေတာ္မူသည္။ သို႔ေသာ္ ေခါင္းႀကီးမွာ ထူးထူးျခားျခား အသံမျမည္ပဲ ရွိခဲ႔သည္။

ေခါင္းေလာင္းသြန္းလုပ္စဥ္ ေလာကဥာဏ အမည္ရွိေဗဒင္ဆရာတစ္ဦးက ေခါင္းေလာင္းသြန္းလုပ္ၿပီးလွ်င္ အျပစ္အနာအဆာမရွိ ေခ်ာေမာ လိမ္႔မည္။ သို႔ေသာ္အသံကာ ျမည္မည္မဟုတ္ဟု မင္းႀကီးအား ေလွ်ာက္၏။ မင္းႀကီးက အေၾကာင္းစုံေမးျမန္းရာ ေခါင္းေလာင္းျပဳလုပ္ရန္ ဆရာတုိ႔ေပးေသာအခါသည္ နကၡတ္ေျခာက္လုံးျဖစ္သည္။ ေျခာက္လုံးမွာ မိေက်ာင္းနကၡတ္ျဖစ္သျဖင့္ မိေက်ာင္းမွာလွ်ာမရွိ၍ အသံမျမည္ ႏုိင္ေခ်။ မင္းႀကီးလည္း ေခါင္းေလာင္းကို ‘ အပိႏၷေသာ္’ ဟု ဘြဲ႕အမည္ေပးၿပီး ေရႊတိဂုံရင္ျပင္တြင္ ခ်ိတ္ဆြဲထားေစသည္။ ေရႊတိဂုံေစတီသုိ႔ လွဴဒါန္းသည့္ ေခါင္းေလာင္းမ်ားအနက္ ပထမေခါင္းေလာင္းျဖစ္သည္။

ေခါင္းေလာင္းႀကီးသည္ ေစာက္ ၁၂ ေတာင္ရွိ၍ ေၾကးပိႆာခ်ိန္ ၁၈၀၀၀၀ (တစ္သိန္းရွစ္ေသာင္း) ရွိသည္။ ၄င္းကုိတန္ဖြဲ႕ပါက ၂၉၀ တန္ ရွိသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ဓမၼေစတီေခါင္းေလာင္းသည္ စာကုိလုိေကာေခါင္းေလာင္းထက္ မင္းကြန္းေခါင္းေလာင္းတစ္ခုစာပို၍ ႀကီးမားေန သည္ကုိ အံ႔ၾသဖြယ္ေတြ႔ရွိရသည္။ ဒီအတုိင္းဆုိလွ်င္ဓမၼေစတီေခါင္းေလာင္း ကုိ ကမၻာ႔အႀကီးဆံုးေခါင္းေလာင္းအျဖစ္ သတ္မွတ္ရေပမည္။

စာကုိလုိေကာေခါင္းေလာင္းသည္ ၁၈ ရာစုတြင္ သြန္းလုပ္ေသာ ေခါင္းေလာင္းျဖစ္ၿပီး ဓမၼေစတီေခါင္းေလာင္းမွာ ေအဒီ ၁၅ ရာစုက သြန္းလုပ္ခဲ႔ေသာ ေခါင္းေလာင္းျဖစ္ သျဖင့္ ႏွစ္ ၃၀၀ ပုိ၍ေစာေနသည္ကုိေတြ႔ရွိရသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဓမၼေစတီေခါင္းေလာင္းသည္ ကမၻာ႔အႀကီးဆံုးေခါင္းေလာင္းမ်ားအနက္ ေရွးအက်ဆံုး ေခါင္းေလာင္းျဖစ္သည္။ေရွးက်ၿပီး ႀကီးက်ယ္ေသာ ေခါင္းေလာင္းကုိ သြန္းလုပ္ ခဲ႔ေသာ မြန္တို႔၏ ေၾကးသြန္းအတတ္ပညာမွာ ဂုဏ္ယူဖြယ္ရာ ျဖစ္သည္။

သုိ႔ေသာ္ ဓမၼေစတီေခါင္းေလာင္းအေၾကာင္းမလွပုံမွာ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၆၀၈ ခုႏွစ္တြင္ ေပၚတူဂီလူမ်ဳိး ဖိလစ္ဒိုဘရစ္တုိ႔က ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းကုိ အေျမာက္သြန္းလုပ္ရန္ေဖာင္ျဖင့္ သန္လ်င္သို႔ သယ္ေဆာင္ခဲ႔သည္။ ေဒါပုံျမစ္အကူးတြင္ ေဖာင္နစ္ၿပီး ေခါင္းေလာင္းႀကီး ေရထဲနစ္ျမွဳပ္သြားသည္မွာ ယေန႔ထက္တိုင္ ျဖစ္သည္။ ဓမၼေစတီေခါင္းေလာင္း ေရေအာက္ေရာက္ေနသည္မွာ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀၀ နီးပါးရွိေခ်ၿပီ။

ေဗဒါလမ္း Baydarlan သုတ ရသ ဟာသ ျပည္ပအႏုပညာ