ဒီေန႔က ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ သံုးစြဲသူေတြ အားလံုးကို သူတို႔ကားေတြ အသံုးျပဳမႈအား တစ္ရက္တာ အနားေပးထားၾကဖို႕ လံႈ႕ေဆာ္ က်င္းပတဲ့ေန႔ပါ။
‘လမ္းေလွ်ာက္ျခင္း၊ စက္ဘီးစီးျခင္းေတြကို ျမႇင့္တင္ၿပီး အိမ္နဲ႔နီးတဲ့အလုပ္ လုပ္ကိုင္တဲ့သူေတြနဲ႔ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္စာ အတြင္းမွာရွိတဲ့ ေစ်းဝယ္ စင္တာေတြနားမွာ ေနထိုင္တဲ့သူေတြရဲ႕ သက္သာမႈေတြကို သတိျပဳ က်င့္သံုးလာေစဖို႔ က်င္းပ ေပးတဲ့ေန႔လည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေန႔ကို က်င္းပတဲ့အခါ ေနရာေဒသအလိုက္ က်င္းပပံု သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲျပားေနပါတယ္။ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ သံုးစြဲသူေတြနဲ႕ ပံုမွန္ခရီးေဝး အလုပ္ဆင္းရသူေတြရဲ႕ ပူးေပါင္း ပါဝင္ႏိုင္မႈ အေနအထားေပၚလိုက္ၿပီး အက်ိဳးရွိမႈ ရာခိုင္ႏႈန္းေတြ ကြာျခားတာမ်ဳိးပါ။ ဒီေန႔ကို စတင္ျဖစ္ေပၚေစခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းအရင္းက ၁၉၇၃ ခုႏွစ္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ေလာင္စာဆီ အက်ပ္အတည္း ကိစၥႀကီးမွာ အေျခခံေနပါတယ္။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလက စပိန္ႏိုင္ငံ တိုလီဒိုၿမိဳ႕မွာ ICA (International Ciudades Accessibles) ေဆြးေႏြးပြဲႀကီးကို က်င္းပျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီေဆြးေႏြးပြဲႀကီး မွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံေရး သိပၸံပညာရွင္လည္းျဖစ္၊ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး တက္ႂကြ လႈပ္ရွားသူလည္းျဖစ္တဲ့ အဲရစ္ခ္ဘရစ္တန္ (၁၉၃၈ ခုႏွစ္ဖြား) က အဆိုပါ ေလာင္စာဆီ အက်ပ္အတည္း ကိစၥႀကီးကို အဓိကထားကာ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ကို အက်ိဳးျပဳတဲ့ ေန႔တစ္ေန႔ က်င္းပၾကဖို႔ တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။
၁၉၉၄ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၀၅ ခုႏွစ္အထိ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ မသံုးရေန႔ လႈပ္ရွားမႈႀကီးကို ပထမဦးဆံုး ဆယ္စုႏွစ္အျဖစ္ ၿမိဳ႕ေပါင္း ရာနဲ႔ခ်ီကာ ပါဝင္လႈပ္ရွားခဲ့ၾကပါတယ္။ စစခ်င္း ၂ ႏွစ္ အတြင္းမွာေတာ့ အိုက္စလန္၊ အဂၤလန္နဲ႔ ျပင္သစ္ သံုးႏိုင္ငံက တစ္ၿမိဳ႕စီမွာသာ က်င္းပႏိုင္ခဲ့ၾကတာပါ။ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္မွာ ကမာၻ႔ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ မသံုးရေန႔မ်ားဆိုင္ရာ ယာယီ အဖြဲ႕အစည္းႀကီးက ဒီေန႔ကို ကမာၻအႏွံ႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔ ေစဖို႔ ဦးစီးေထာက္ပံ့ ေပးခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္မွာ ၿဗိတိန္ တစ္ႏိုင္ငံလံုး ဒီေန႔ကို ပါဝင္ဆင္ႏႊဲ လာေစဖို႔အတြက္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ သယ္ယူ ပို႔ေဆာင္ေရး အသင္းအဖြဲ႕ႀကီး ETA (Environmental Transport Association) က ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ လံႈ႕ေဆာ္ပြဲႀကီးကို က်င္းပေပးခဲ့ပါတယ္။
၁၉၉၈ ခုႏွစ္မွာ ျပင္သစ္ကလည္း ထိုနည္းတူ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရာက္တဲ့အခါမွာ ဥေရာပ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ရဲ႕ စည္း႐ံုး လႈပ္ရွားမႈေတြေၾကာင့္ ဒီေန႔ကို ဥေရာပႏိုင္ငံေတြ အားလံုး ပါဝင္ဆင္ႏႊဲ ခဲ့ၾကပါတယ္။ စက္တင္ဘာလ ၂၂ ရက္ေန႔ကို ဥေရာပတိုက္ တစ္တိုက္လံုး ပါဝင္က်င္းပရမယ့္ေန႔ (Pan-European Day) လို႔ကို သတ္မွတ္လိုက္ၾကတာပါ။
ေန႔တိုင္းကားေတြ ျပည့္ႏွက္ေနတဲ့ လမ္းမေတြမွာ ကားေတြ ျဖတ္သန္းသြားလာမႈ မရွိတဲ့အခါ ဘာေတြ အက်ိဳးရွိလာႏိုင္သလဲ။ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္းနဲ႔ စက္ဘီးစီးျခင္းက လူသားေတြကို ဘယ္ေလာက္ အက်ိဳးျပဳသလဲ။ ကားေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ရတဲ့ ညစ္ညမ္းမႈေတြနဲ႕ ဆူညံသံေတြ မရွိတဲ့ တစ္ေန႔တာဟာ ေပ်ာ္ေမြ႕ဖြယ္ေကာင္းရဲ႕လား။ ကားေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ရတဲ့ မေတာ္တဆမႈေတြ နည္းလာဖို႔ အက်ိဳးျပဳႏိုင္လား။ ဒီေန႔မွာ ပါဝင္ဆင္ႏႊဲၿပီးရင္ ဒီေမးခြန္းေတြကို ေျဖၾကည့္ပါတဲ့။ အားလံုးကို အေဆြသေဘာတူရင္ေတာင္ တကယ္ေတာ့ ဒီေန႔က်င္းပမႈဟာ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ႀကီးအတြက္ ေသးငယ္တဲ့ ေျခတစ္လွမ္း သာ ျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွာ ၿမိဳ႕ေပါင္း ေထာင္ခ်ီတဲ့အထိ ဒီေန႔ကို ပူးေပါင္း ပါဝင္လာၾကပါတယ္။ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုကို ျဖတ္သန္းၿပီးခဲ့တဲ့ အေတြ႕အႀကံဳေတြအရ ဒီေန႔ကို ပူးေပါင္း ပါဝင္လာႏိုင္မႈအားဟာ လက္ခံက်င္းပတဲ့ ၿမိဳ႕ေတြရဲ႕ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ အဖြဲ႕အစည္း ၾသဇာနဲ႔ ကြၽမ္းက်င္စြာ ကိုင္တြယ္တတ္မႈအေပၚ မူတည္ေနတာကို ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ ၿမိဳ႕ေနလူထု အားလံုးရဲ႕ဆႏၵေတြကို ေကာက္ယူၿပီး အေျခခံ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြနဲ႕ အတည္တက် ဖြဲ႕စည္း သတ္မွတ္လိုက္ရင္ ဒီေန႔က်င္းပမႈကို မပါဝင္ခ်င္သူ ရာခိုင္ႏႈန္း ထင္သေလာက္ မမ်ားတာကိုလည္း အၿမဲလိုလို ေတြ႕ႀကံဳရပါတယ္။ ဒီတစ္ရက္ ကေလးေတာင္ ကားမသံုးရရင္ မျဖစ္ဘူးလို႔ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ားစြာနဲ႔ အာခံဆန္႔က်င္မယ့္ သူေတြကို ဘယ္လိုသိမ္ေမြ႕စြာ ကိုင္တြယ္တတ္သလဲဆိုတဲ့ အခ်က္ဟာလည္း မူမတူသူေတြ ယွဥ္တြဲက်င့္သံုးတဲ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္ အတြင္းက သည္းခံႏိုင္မႈ အတိုင္းအဆကို နည္းလမ္းတစ္မ်ိဳးနဲ႔ စမ္းသပ္လိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္လို႔ ဥေရာပ ေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕က ဆိုထားပါတယ္။
၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ဒီေန႔ကို အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ၊ ဂ်ာကာတာၿမိဳ႕မွာပါ အႀကီးအက်ယ္ က်င္းပခဲ့ၾကပါတယ္။ စက္ဘီးစီးေနသူေတြနဲ႕ လမ္းေလွ်ာက္ ေနသူေတြက ဂ်ာကာတာရဲ႕ သည္းခံႏိုင္မႈ အားနဲ႔ ကမာၻေျမအေပၚ အေလးထားမႈကို ေပၚေပၚထင္ထင္ ျပသႏိုင္ခဲ့ၾကတယ္လို႔ ဂုဏ္ျပဳမွတ္တမ္းတင္ ထားၾကပါတယ္။ Let's Round Jakarta ဆိုတဲ့ ဒီေန႔သီခ်င္းကို Youtube မွာ ရွာေဖြ နားဆင္ၾကည့္လုိ႔ ရပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဒီေန႔ကို က်င္းပတဲ့အခါ ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စား ကြဲျပားလာပါတယ္။ တစ္မ်ိဳးက ကားနည္းသြားေအာင္ ခြဲျခားက်င္းပတာ (Less-car) ျဖစ္ၿပီး ေနာက္ တစ္မ်ိဳးကေတာ့ ဘယ္ကားမွမေရြးဘဲ အသံုးမျပဳေစတာ (Car-less) ပါ။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြက္ ဒီေန႔ရဲ႕ ဦးတည္ေဆာင္ပုဒ္က 'Clean Air-It's Your Move!' ပါ။ ‘သန္႔ရွင္းတဲ့ေလ-သင့္ လႈပ္ရွားမႈေပပဲ’ လို႔ အနက္ေကာက္လိုက္ပါတယ္။
(လူသာမန္)
The Voice Weekly
0 comments:
Post a Comment