မေလးရွားေရာက္ ဒုဝန္ႀကီး ဦးဇင္ေယာ္၏ ေဆာင္ရြက္မႈ အေျခအေန ရွင္းလင္းေျပာၾကားခ်က္မ်ား

ေၿမၿပင္ကြင္းဆင္းစံုစမ္းရန္နွင့္ သက္ဆိုင္ရာဝန္ၾကီးဌာနမ်ားနွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးရန္ မေလးရွား နိုင္ငံတြင္ ေရာက္ရိွေနသည့္ နိုင္ငံၿခားေရးဝန္ၾကီးဌာန ဒုတိယဝန္ၾကီး ဦးဇင္ေယာ္နွင့္ ဆက္သြယ္ေမးၿမန္းခ်က္မ်ား


ေနၿပည္ေတာ္ ဇြန္ ၁၃


ေၿမၿပင္ကြင္းဆင္းစံုစမ္းရန္နွင့္ သက္ဆိုင္ရာဝန္ၾကီးဌာနမ်ားနွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးရန္ မေလးရွား နိုင္ငံတြင္ ေရာက္ရိွေနသည့္ နိုင္ငံၿခားေရးဝန္ၾကီးဌာန ဒုတိယဝန္ၾကီး ဦးဇင္ေယာ္၊ အလုပ္ သမား၊အလုပ္အကိုင္နွင့္လူမႈဖူလံုေရးဝန္ၾကီးဌာန ဒုတိယဝန္ၾကီးေဒၚဝင္းေမာ္ထြန္းေခါင္းေဆာင္ သည့္ အထူးကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႕သည္ ဇြန္ ၁၂ ရက္တြင္ မေလးရွားနိုင္ငံ၌ ၿမန္မာအလုပ္သမား မ်ားနွင့္ေတြ႕ဆံုၿပီး ဇြန္ ၁၃ ရက္တြင္ မေလးရွားနိုင္ငံ ၿပည္ထဲေရးဝန္ၾကီး ဌာနမွ တာဝန္ရိွသူမ်ား နွင့္ ေတြ႕ဆံုခဲ့ေၾကာင္း သိရိွရသည္။


သတင္းအဖဲြ႕က ဒုတိယဝန္ၾကီး ဦးဇင္ေယာ္အား ဇြန္ ၁၂ ရက္တြင္ တယ္လီဖုန္းၿဖင့္ ဆက္သြယ္ေမးၿမန္းခဲ့သည္မ်ားကို တင္ၿပလိုက္ပါသည္။


ေမး။ ။ ဒုတိယဝန္ၾကီးတို႕အေနနဲ႕ မေလးရွားနိုင္ငံမွာ လက္ရိွေဆာင္ရြက္ေနတာေလးေတြနဲ႕ ပတ္သက္ ၿပီး ေၿပာၿပေပးေစခ်င္ပါတယ္ ခင္ဗ်ာ။

ေၿဖ။ ။ ကြ်န္ေတာ္တို႕အဖြဲ႕ ဇြန္ ၁၁ ရက္ညေနက မေလးရွားနိုင္ငံကို ေရာက္ရိွ ပါတယ္။ ေရာက္ ရိွၿပီး မေလးရွားနိုင္ငံဆိုင္ရာ ၿမန္မာသံအမတ္ၾကီး ဦးစီးတဲ႕အဖြဲ႕နဲ႕ ေနာက္တစ္ေန႕ ေဆာင္ရြက္ မယ္႕၊ သြားေရာက္မယ့္ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ကို ေတြ႕ဆံု ညွိႏႈိင္းပါတယ္။ ဇြန္ ၁၂ ရက္ နံနက္ပိုင္းက စတင္ၿပီး ပထမ ဦးစြာ ၿမန္မာသံရံုုးကို သြားေရာက္ပါတယ္။ သံရံုးမွာ ပတ္စ္ပို႕သက္တမ္းလာတိုး တဲ႕ ၿမန္မာအလုပ္သမားေတြနဲ႕ ေတြ႕ဆံုပါတယ္။ ၿမန္မာ အလုပ္သမား ၁၅ဝ ေက်ာ္နဲ႕ေတြ႕ ခဲ့ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ရယ္၊ ဒုတိယဝန္ၾကီး ေဒၚဝင္းေမာ္ထြန္းရယ္၊ အလုပ္သမား ေအဂ်င္ စီေတြက ကိုယ္စားလွယ္ေတြရယ္ အုပ္စု နွစ္စုခြဲၿပီး ေတြ႕ပါတယ္။ အဲလိုေတြ႕ဆံုရာမွာ အလုပ္ သမားေတြ ေတြ႕ၾကံဳေနရတဲ့ အခက္အခဲေတြ၊ ၾကားသိရတဲ႕ သတင္းေတြအၿပင္ သူတို႕ ၿမန္မာ နိုင္ငံကို ၿပန္လိုတယ္၊ မၿပန္လိုဘူးဆိုတာကို အေသးစိတ္ေမးၿမန္းခဲ့ပါတယ္။


ေမး။ ။ သူတို႕အေနနဲ႕ အဲဒီကအၿဖစ္အပ်က္ေတြနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး စိုးရိမ္ပူပန္မႈေတြ ရိွေန တာေပါ့ေနာ္။ အဲဒီ လို ေမးၿမန္းေတာ့ ဘယ္လိုမ်ား ေၿဖၾကားၾကပါသလဲ။

ေၿဖ။ ။ ေမးၿမန္းတဲ့အခါမွာ သူတို႕လက္ရိွေတြ႕ၾကံဳေနတဲ့ အေနအထားေလးကို သိရွိခြင့္ ရခဲ့ပါ တယ္။ အမ်ားစုက ေၿပာ တာေတာ့ သူတို႕ ၿမန္မာတခ်ိဳ႕ ဆာလာရန္းဘက္မွာ တိုက္ခိုက္ခံရတဲ့ သတင္းကိုၾကားသိတယ္။ တစ္ၿခားေကာလာဟလ သတင္းေတြလည္း အမ်ားၾကီးေတြ႕ပါ တယ္။ ေဖ့စ္ဘြတ္မွာလည္း ေတြ႕တယ္လို႕ဆိုၿပီး ေၿပာပါတယ္။ သူတို႕ကို ၿမန္မာနိုင္ငံကို ၿပန္ မလား။ ဘယ္လိုလုပ္မလဲေမးေတာ့ တခ်ိဳ႕က အခုမွသက္တမ္း လာတိုးတာ၊ ေရာက္ေနတာ လည္း သံုးနွစ္ရွိၿပီ၊ တခ်ိဳ႕ဆိုရင္ ငါးနွစ္၊ ေၿခာက္နွစ္ရွိၿပီ၊ တစ္ခ်ိဳ႕ဆိုရင္ ၁၀ နွစ္ေလာက္ ရွိၿပီေပါ့၊ သူတို႕ တရားဝင္ေနထိုင္တယ္၊ တရားဝင္ လုပ္ကိုင္တယ္၊ လုပ္ငန္းအေၿခအေနလည္းေကာင္း တယ္၊ စိုးရိမ္စရာ သူတို႕အလုပ္ လုပ္တဲ႕ေနရာမွာ မရွိတဲ႕အတြက္ သူတို႕ကေတာ႕ မၿပန္လိုေသး ပါဘူးလို႕ အမ်ားစုကေၿပာၾက ပါတယ္။ သက္တမ္းတိုးတယ္ ဆိုကတည္းကလည္း ဒီမွာဆက္ေန မယ္လို႕ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ သက္တမ္းလာတိုးတယ္လို႕ ယူဆပါတယ္။ ေနာက္ ဘာအခက္အခဲ ရိွသလဲေပါ့ ေမးတဲ့အခါ အၿပင္ထြက္ဖို႕ အခက္အခဲရိွတယ္။ အလုပ္ရွင္ေတြက စိုးရိမ္လို႕ အၿပင္ေပး မထြက္ဘူး။ ေနာက္ေကာလာဟလသတင္းေတြ ၾကားတဲ့အတြက္ ၿမန္မာနိုင္ငံက မိဘေဆြမိ်ဳး အသိုင္းအဝိုင္းက စိုးရိမ္ၿပီး ၿပန္လာမလားဆိုၿပီး ေခၚေနတယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းေတြ လည္း ၾကားသိရပါတယ္။


ေမး။ ။ သံရံုးကေန ဘယ္ကိုမ်ား ဆက္သြားပါေသးသလဲ ခင္ဗ်ာ။

ေၿဖ။ ။ သံရံုးကေန ကြ်န္ေတာ္တို႕အဖဲြ႕ဟာ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈေတြ ၿဖစ္ပြားခဲ႕တဲ႕ ဆာလာရန္း နယ္ေၿမမွာရွိတဲ႕ ဆာလာရန္းေစ်းကို သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ဆာလာရန္းေဈး က ေဈးသစ္ေဈးေဟာင္း နွစ္ေဈးရိွပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ တို႕ ေစ်းသစ္ကို သြားေရာက္ခဲ့ ပါတယ္။ နယ္ေၿမခံ ရဲတပ္ဖြဲ႕ အေစာင့္အေရွာက္ေတြလည္း လုိက္ပါလာတယ္။ အဲဒီနယ္ေၿမဟာ မေလးရွားနိုင္ငံမွာ ရာဇဝတ္မႈ ထူေၿပာတဲ့ေနရာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ဂိုဏ္းဂဏ အုပ္စုေတြရွိတယ္။ မူးယစ္ေဆး ဝါးေတြ ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားတယ္။ ေနာက္ ဒီေဈးၾကီးဟာ ေန႕ခင္းပိုင္းမွာ ကုန္စိမ္းေစ်းေပါ့၊ အသီးအရြက္ေတြ၊ အသီးအႏွံေတြ တစ္နိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာနဲ႕ ေရာက္ရိွ တယ္၊ ၿဖန္႕ခိ်တယ္။ ညဘက္မွာ ညလယ္ေဈးအၿဖစ္ ဆက္ရွိတယ္။ ငါးေတြၿဖန္႕ ခ်ိတယ္၊ ေရာင္း ခ်တယ္ဆိုၿပီး သိရပါတယ္။ အဲဒီလိုသြားတဲ့အခါ ၿမန္မာနိုင္ငံက ေရာက္ရိွၿပီး တရားမဝင္ေန ထိုင္ေနတဲ့ ၿမန္မာအလုပ္သမားေတြနဲ႕ ေတြ႕ပါတယ္။ သူတို႕ဆီမွာ ပတ္စ္ပို႕ေတြ မရွိဘူး၊ အခြန္မေဆာင္ထား ဘူး၊ ေနာက္ ေနထိုင္တာလည္း အနွစ္ ၂၀ ၾကာတဲ့လူရွိတယ္၊ ၁၀ နွစ္ ၁၅ နွစ္ ၾကာတဲ့လူေတြ စသည္ၿဖင့္ ထမင္းဆိုင္ လုပ္ေနတာ၊ ေမာ္ေတာ္ကား တာယာဆိုင္ဖြင့္ထား တာေတြ ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။ ၿမန္မာ ၄၀၀၀ ေလာက္ အဲဒီမွာ ရွိတယ္လို႕ သိရွိရပါတယ္။ အဲဒီေတာ႕ သူတို႕ လုပ္ရ ကိုင္ရတဲ့ အေၿခအေန ဘယ္လိုရိွသလဲေမးေတာ့ သူတို႕ အေနနဲ႕ ကေတာ့ ဒီမွာ ၿဖစ္ပြား သြားတာမွန္ပါတယ္။ အကုန္လံုးကိုေတာ့ သူတို႕ မသိမၿမင္လိုက္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္လည္း ဂိုဏ္းဂဏအဖြဲ႕မ်ိဳး နဲ႕ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အၿခားအုပ္စုတစ္စုစုကေသာ္ လည္းေကာင္း တိုက္ခို္က္ခဲ႕ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႕အေနနဲ႕ ကေတာ႕ မၿပန္လိုပါဘူး။ ဆက္လက္ ေနထိုင္ၾကဦးမွာပဲ ဆိုၿပီးေတာ့ ေၿပာၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ အသက္ငယ္ငယ္နဲ႕ မၾကာခင္ကမွ တရားမဝင္ ေရာက္လာတယ္ဆိုတဲ႕ လူငယ္ေတြနဲ႕ ေတြ႕ပါတယ္။ ဇာတိေတြ ကေတာ့ စံုပါတယ္၊ ေမာ္လၿမိဳင္၊ က်ိဳက္မေရာ၊ မုဒံု၊ မနၲေလး၊ ၿမင္းၿခံ၊ နတ္ေမာက္ စသၿဖင့္ အကုန္လံုးကို ေတြ႕ပါတယ္။ သတိဝိီရိယနဲ႕ေနဖို႕၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကို လံုၿခံဳေရး သတိရိွဖို႕၊ အခ်င္းခ်င္း ဂရုစိုက္ၾကဖို႕၊ ေစာင့္ေရွာက္ၾကဖို႕ မွာၾကားခဲ့ၿပီးေတာ့မွ နယ္ေၿမ အေၿခအေန ၾကည့္ပါတယ္။


ေမး။ ။ ဆာလာရန္းေဆးရံုကိုလည္း ေရာက္ပါေသးသလားခင္ဗ်ာ။

ေၿဖ။ ။ ဆာလာရန္း ေဈးကေနၿပီးေတာ႕မွ ဆာလာရန္း နယ္ေၿမမွာရွိတဲ့ ေဆးရံုကို သြားၾကည့္ပါ တယ္။ ေဆးရံုမွာ သံရံုးနဲ႕ သံအမတ္ၾကီး သြားေတြ႕ခဲ့တုန္းက ေတြ႕ခဲ့တာ ေလးဦးေပါ့။ နွစ္ဦး ကေတာ့ သက္သာလို႕ ေဆးရံုကဆင္းသြားပါၿပီ။ တစ္ဦးကေတာ့ ဇြန္ ၈ ရက္က ဆံုးသြား ပါ တယ္။ တစ္ဦးကေတာ့ က်န္ပါေသးတယ။္ စကားေၿပာနိုင္ေနၿပီး သက္သာတဲ႕ အေန အထားေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။ ဇာတိကေတာ့ ၿမင္းၿခံဘက္ကလို႕ ေၿပာပါတယ္။ သူ႕ကိုကြ်န္ေတာ္တို႕ ၿမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႕က မေလးရွားရင္းဂစ္ ၁၈ဝဝ ေထာက္ပံ့ခဲ့ပါတယ္။ လူနာတစ္ေယာက္ တည္း ၿဖစ္ေနတဲ့အတြက္ သံရံုး က ေစာင့္ေရွာက္ ေပးဖို႕လည္း စီစဥ္ေပးခဲ့ပါတယ္။


ေမး။။ အဲဒီေဆးရံုတက္ေနတဲ့ လူနာကို မေလးရွားအလုပ္ရွင္ကေရာ လာမၾကည့္ဘူးလား ခင္ဗ်ာ။

ေၿဖ။ ။ သူ့အလုပ္ရွင္ကလည္းတစ္ေန႔ တစ္ေခါက္လာၾကည့္တယ္၊ ဂရုစိုက္ပါတယ္လို႔ ေၿပာ ပါတယ္။


ေမး။ ။ ေတာ္ေသးတာေပါ့ေနာ္။ အဲဒီလိုအလုပ္ရွင္က တာဝန္ေက်ရင္ေနရတာ အဆင္ေၿပေသး တာေပါ့။ ၿပီးေတာ့ေရာ ဘယ္ေတြမ်ား ထပ္ေရာက္ပါေသးသလဲခင္ဗ်ာ။

ေၿဖ။ ။ အဲဒီေနာက္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကပုန္းဘက္မွာရွိတဲ့ ၿမန္မာဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းကို သြားေရာက္ပါတယ္။ ေက်ာင္းေရာက္တဲ့အခါမွာ တရုတ္ဗုဒၶဘာသာေက်ာင္းမွာ ၿမန္မာ ဆရာေတာ္ကို ေက်ာင္းထိုင္ေနတာက ဆရာေတာ္ ေဒါက္တာအရွင္အနဂၢ ၿဖစ္ပါ တယ္။ ေက်ာင္းမွာ ဆရာေတာ္တစ္ပါးတည္း သီတင္းသံုးေနၿပီးေတာ့ ၿမန္မာ အလုပ္သမား ၂၀ ခန္႔ လာေရာက္ၿပီး ခိုလႈံေနတာကို ေတြ႕ရွိရပါတယ္။


ေမး။ ။ ဆရာေတာ္က ၿမန္မာအလုပ္သမားေတြကို ေစာင့္ေရွာက္ထားတာေပါ့ေနာ္။ ဆရာေတာ္ ကေရာ ဘာေတြမ်ား မိန္႕ၾကားပါသလဲ ခင္ဗ်ာ။

ေၿဖ။ ။ ဆရာေတာ့္အေနနဲ႔ကေတာ့ ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့ ၿမန္မာေတြအၿမန္ဆံုး ၿပန္နိုင္ေအာင္ ဘယ္လိုစီစဥ္ေပးနိုင္ မလဲ၊ ေနာက္ က်န္ရိွေနတဲ့ မေလးရွားႏုိင္ငံမွာ အလုပ္ဆက္လုပ္မယ့္ ၿမန္မာအလုပ္သမားေတြကို ဘယ္လို အကာအကြယ္ အေစာင့္အေရွာက္ေတြ ေပးႏိုင္မလဲ၊ အလုပ္ေတာ့ လုပ္ေနေပမယ့္လည္း အခုအလုပ္က ရပ္နားထားၿပီး အလုပ္ခြင္ကေန ၿပီးေတာ့ ၿပန္ခ်င္ေနတဲ့သူေတြလည္း ရွိတယ္၊ ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္ေပးမလဲ စသည္ၿဖင့္ ဒါေတြ ကို ေမးပါတယ္။ ဆရာေတာ္ ေစာင့္ေရွာက္ထားတဲ့သူေတြနဲ႔ ေတြ႕ပါတယ္။ သူတို႔က အခု တရားဝင္ လာလုပ္တာလား၊ တရားမဝင္ လာလုပ္တာလား၊ ပတ္စ္ပို႔ ကိုင္ထားတဲ့ လူလား ခြဲၿခားတဲ့ အခါက်ေတာ့ ၿပန္ခ်င္တာကေတာ့ ဆာလာရန္း နယ္ေၿမမွာ အလုပ္လုပ္ခဲ့တဲ့ ခုနေဘးအႏၲရာယ္ေတြ ႀကံဳေတြ႕တာ၊ ၾကားသိခဲ့ရတဲ့၊ ၿမင္ခဲ့ရတဲ့ ၿမန္မာအမ်ားစု ၿဖစ္ပါ တယ္။ ေလာေလာ ဆယ္၁၆ ဦးက ၿပန္မယ္ဆိုၿပီး ေၿပာပါတယ္။ သူတို႔ၿပန္ဖို႔ CI (Certificate of Identification) ကို ၿမန္မာ သံရံုးက ထုတ္ေပးပါမယ္။


ေမး။ ။ သူတို႔ကို ၿမန္မာသံရံုးက CI အလြယ္တကူ ထုတ္ေပးပါသလားခင္ဗ်ာ။

ေၿဖ။ ။ သူတို႔ဟာ ၿမန္မာေတြၿဖစ္ေၾကာင္း ေသခ်ာတဲ့အတြက္ ၿမန္မာသံရံုးက အလြယ္တကူ ထုတ္ေပးပါတယ္။ လက္မွတ္ ရၿပီဆိုရင္ သံရံုးက ေထာက္ခံစာနဲ႔ ဒီ ၁၆ ဦးကို မေလးရွား လူဝင္မႈၾကီးၾကပ္ေရးဌာနကို ေခၚေဆာင္သြားရပါမယ္။ အဲဒီမွာ Check Out Memo ေဖာင္ၿဖည့္ ရမယ္။ သူတို႔ရဲ့ လက္ေဗြေတြယူၿပီးေတာ့ ဒီမွာရာဇဝတ္မႈက်ဴးလြန္ခဲ့တာရိွ မရိွ၊ အလုပ္ရွင္ေတြ က ေနၿပီး အလုပ္ခြင္ကေန တရားမဝင္ထြက္ေၿပးသြားတဲ့ ေလ်ာ္ေၾကးေပးရန္ က်န္ေသးတယ္လို႔ တိုင္ၾကား ထားၿခင္းရိွ မရိွ စသၿဖင့္စစ္လို႔ ရွင္းလင္းတယ္ဆိုရင္ သူတို႔ၿပန္မွာ ၿဖစ္ပါတယ္။


ေမး။ ။ သူတို႔အားလံုးက ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ရိွနိုင္ရဲ့လားခင္ဗ်ာ။

ေၿဖ။ ။ အားလံုးကလည္း ရွင္းလင္းတယ္ဆိုၿပီး ေၿပာၾကပါတယ္။ မေလးရွား လူဝင္မႈၾကီးၾကပ္ေရး အဖဲြ႕ကို သြားေတြ႕တယ္ ဆိုရင္ သူတို႔ အိုဗာစေတးေပါ့။ တရားမဝင္ ေနထိုင္ခဲ့တဲ့အတြက္ ရင္းဂစ္ ၄ဝဝ ေပးရမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ရင္းဂစ္ ၄၀၀ ေပးၿပီးေတာ့မွ တစ္ပတ္အတြင္းမွာ ၿပန္မယ့္ ေလယာဥ္ပ်ံ လက္မွတ္ကိုလည္း တင္ၿပရမွာၿဖစ္ပါတယ္။ သတ္မွတ္တဲ့ အခ်က္ေတြနဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ သူဆိုရင္ေတာ့ ခ်က္ခ်င္းၿပန္ခြင့္ေပးမယ္ ဆိုၿပီးေတာ့မွ သံရံုးနဲ႔ မေလးရွား လူဝင္မႈ ၾကီးၾကပ္ေရး အဖဲြ႕နဲ႔ ညိႇနိႈင္းထားပါတယ္။


ေမး။ ။ ဘယ္ေတာ့ေလာက္ အေစာဆံုးၿပန္လာနိုင္မလဲ ခင္ဗ်ာ။

ေၿဖ။ ။ သူတို႔ကိုေတာ့ အခုေလာေလာဆယ္ စေနေန႔ေပါ့။ ဇြန္လ ၁၅ ရက္ေန႔မွာ ၿပန္ႏိုင္ေအာင္ ဆိုၿပီးေတာ့မွ သံရံုးရယ္၊ ကူညီေထာက္ပံ့ေနတဲ့ အဖြဲ႕ေတြ ေဆာင္ရြက္ေပး ေနပါၿပီ။ သူတို႔ အခမဲ့ ၿပန္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ဆိုၿပီးေတာ့ ရင္းဂစ္ ၄၀၀ ကို အလွဴရွင္ေတြ ၿဖစ္တဲ့ ဦးေဇာ္ေဇာ္၊ ဦးေအာင္ကိုဝင္း၊ ဦးေတဇတို႔ စသၿဖင့္ လွဴဒါန္းထားတဲ့ ေငြေတြကိုသံုးစြဲပါမယ္။ ဦးေဇာ္ေဇာ္ရဲ့ ဧရာဝတီေဖာင္ေဒးရွင္းအဖဲြ႕က ဒီမွာေရာက္ရိွၿပီးေတာ့မွ သူတို႔ကဒီေငြေတြ လွဴမယ္ ေၿပာပါ တယ္။ ေနာက္ၿပန္မယ္ဆိုရင္လည္း အၿပည္ၿပည္ဆိုင္ရာ ၿမန္မာေလေၾကာင္း က ဦးေအာင္ကိုဝင္း တို႔ရဲ႕ အလွဴေငြေတြနဲ႔ ၿပန္လို႔ရေအာင္ ဆိုၿပီး ေလာေလာဆယ္ စီစဥ္ထားပါတယ္။


ေမး။ ။ အလုပ္ဆက္လုပ္မယ့္ ၿမန္မာေတြအတြက္ကိုေရာ ဘယ္လိုမ်ား စီစဥ္ေပးပါမလဲ။

ေၿဖ။ ။ အလုပ္ဆက္လုပ္မယ့္ ၿမန္မာေတြအတြက္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲဆိုရင္ ဒီအလုပ္သမားေတြ အကာအကြယ္ရဖို႔ နံနက္ကပဲ သံရံုးမွာ သက္တမ္းလာတိုးတဲ့ အလုပ္သမားေတြက ေမးပါတယ္။ သူတို႔ကိုလည္း ဒီအတိုင္း ကၽြန္ေတာ္ တို႔ ေၿဖခဲ့တာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အစိုးရအေနနဲ႔ မေလးရွား ႏိုင္ငံၿခားေရးဝန္ႀကီးဌာနနဲ႔ ညႇိႏိႈင္းၿပီးေတာ့ ၿမန္မာ အလုပ္သမားေတြ အတိုက္ခိုက္ မခံရေအာင္၊ အကာအကြယ္ရေအာင္ ေတာင္းဆိုမယ္။ ဒီမွာအဆက္အသြယ္ မၿပတ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရိွေနတဲ့ ၿပည္ထဲေရး ဝန္ၾကီးဌာနရဲမ်ားနဲ႔ ဆက္သြယ္ၿပီးေတာ့မွ သတင္းရယူတာ၊ သတင္းေပးတာ၊ အကူအညီ ေတာင္းခံတာ စသၿဖင့္ အဆက္မၿပတ္နဲ႔ ကာကြယ္ေပးနိုင္ဖို႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေဆြးေႏြးသြားမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္အလုပ္သမားကိစၥ ၿဖစ္တဲ့အတြက္ မေလးရွားႏိုင္ငံ အလုပ္သမား ဝန္ႀကီးဌာနနဲ႔ ေတြ႕ၿပီးေတာ့ အလုပ္သမားေတြကို အလုပ္ရွင္ေတြက အကာအကြယ္ေပးဖို႔၊ ပိုၿပီးဂရုစိုက္ေပးဖို႔၊ ပိုၿပီးေထာက္ပံ့ေပးဖို႔ ဒါေတြေဆာင္ ရြက္ ေပးသြားပါမယ္။


ေမး။ ။ အခုေလာေလာဆယ္ ၿပန္မယ့္လူေတြအၿပင္ ေနာက္ထပ္ေရာ ရိွေနသလားခင္ဗ်ာ။

ေၿဖ။ ။ ေလာေလာဆယ္ ၿပန္ခ်င္တဲ့လူေတြစာရင္းကို ပါလာတဲ့ အဖဲြ႕အစည္းေတြ၊ သံအမတ္ႀကီး တို႔နဲ႔ ဆက္သြယ္ၿပီးေတာ့မွ ၁၆ ဦး ၿပန္ဖို႔ဆိုၿပီးေတာ့ စာရင္းထြက္လာပါတယ္။ သူတို႔ကိုေတာ့ အလွဴရွင္ေတြလည္း အဆင္သင့္ရိွၿပီး ၿဖစ္တာနဲ႔ခ်က္ခ်င္းစီစဥ္ ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့ ပါတယ္။ ေနာက္ထပ္လည္း ၿပန္မယ္ဆိုၿပီးေတာ့မွ ဆက္သြယ္ လာခဲ့တာေတြရွိပါတယ္။ ဆက္သြယ္လာတဲ့ ဦးေရကေတာ့ အမ်ားၾကီးေတာ့ မရိွေသးပါဘူး။ ၁၅ ဦး ၁၆ ဦးေလာက္ ၿဖစ္မယ္ လို႔ ယူဆပါတယ္။


ေမး။ ။ သိပ္ေတာ့မရိွေသးဘူးပဲ။ မေလးရွားတစ္နိုင္ငံလံုး အေနနဲ႔ဆိုရင္ေတာ့ ၿပန္ခ်င္တဲ့သူမ်ား မလား ဒုတိယဝန္ၾကီး ခင္ဗ်ာ။

ေၿဖ။ ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေမးခဲ့တာရွိပါတယ္။ ဆရာေတာ္ အေနနဲ႔ ၿပန္ခ်င္တဲ့ အေရအတြက္ ဘယ္ေလာက္ခန္႔မွန္းပါ သလဲဆိုေတာ့အမ်ားဆံုးရိွရင္ ေထာင္ဂဏန္းကေန ေသာင္း ဂဏန္း ေလာက္ထိပဲ ၿဖစ္နိုင္တယ္။ က်န္တာကေတာ့ မၿဖစ္ႏိုင္ဘူး။ ဘာၿဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ အလုပ္လုပ္ရတဲ့ အေၿခအေနေတြ မတူလို႔ ၿဖစ္ပါတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္အႀကီးေတြမွာ လစာ ေကာင္းေကာင္းနဲ႔ လာလုပ္တဲ့လူေတြ Accountant လိုမ်ိဳး စသၿဖင့္ေတြ႕ခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔ကေတာ့ မၿပန္လိုပါဘူး။ ဒီမွာသက္ဆိုင္ရာ ကုမၸဏီမ်ားကလည္း တတ္ႏိုင္သမွ် ကူညီေစာင့္ေရွာက္တဲ့အတြက္ လုပ္မယ္ဆိုတဲ့အဖဲြ႕ေတြေတြ႕ ပါတယ္။ ေနာက္အဖဲြ႕မ်ားကလည္း အခုနက မွန္စက္ရံုလိုမ်ိဳးေပါ့၊ အလုပ္သမား ၁၅၀ ေလာက္ ရွိတယ္။ သူတို႔ကိုတတ္ႏိုင္ သေလာက္ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္တယ္၊ သူတို႔ရဲ႕ကၽြမ္းက်င္မႈကိုလည္း လိုအပ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ အၿပန္အလွန္ ကူညီတဲ့အေနနဲ႔ အလုပ္သမားေတြ ဆက္ရွိဖို႔လိုတယ္။ ထားတဲ့ေနရာကလည္း စနစ္တက်နဲ႕ လံုၿခံဳမႈလည္းရွိတယ္။ ဒုစရိုက္ေပါတဲ့ နယ္ေၿမလည္း မဟုတ္ဘူးဆိုလုိ႔ရွိရင္ ဒီလူမ်ိဳးေတြက ဆက္လုပ္ခ်င္တယ္။ ဆက္ေနမယ္ဆိုတဲ့ဟာ မ်ိဳး လည္း ေတြ႕ရ ပါတယ္။ တၿခားအလုပ္ၾကမ္း သမားလုပ္ေပမယ့္ အလုပ္ၾကမ္းသမားေတြက လခမ်ားမ်ား ပိုရပါတယ္။ ေနာက္ Over Stay ေတြ ၿဖစ္ေနတဲ့ အတြက္လည္း က်န္တဲ့ အခြန္အခေတြ ေပးစရာေငြကုန္ေႀကးက် မ်ားစရာ သိပ္မရွိတဲ့ အတြက္ သူတို႔ကလည္း မၿပန္ခ်င္တဲ့ သူေတြရွိတယ္ စသည္ၿဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေတြ႕ရပါတယ္။


ေမး။ ။ ၿပန္လိုတဲ့သူေတြက အဓိက ဆာလာရန္းေဒသကပဲ ၿဖစ္မလား ခင္ဗ်ာ။

ေၿဖ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ကြ်န္ေတာ္တို႔သတင္းထဲမွာ အမ်ားစုပါတဲ့ အရပ္ေဒသအေနနဲ႔ ဒီ ဆာလာရန္း ေဒသေပါ့။ ဒီေဒသက လူေတြကေတာ့ ေနမယ့္လူကလည္း ေနမယ္၊ ၿပန္တဲ့လူ ကလည္း ၿပန္မယ္ဆိုၿပီးေတာ့မွ နွစ္ပိုင္းေတြ႔ရတဲ့ အတြက္ေၿပလည္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ ေပးပါ မယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ ဆရာေတာ္ကို ေလွ်ာက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ၿပန္ခ်င္တဲ့သူေတြလည္း ေတြ႔ ၿပီးေတာ့ သူတို႔ေမးတာေတြ ေၿဖႀကားပါတယ္။ အဲဒီမွာပဲ ကပုန္း နာေရးကူညီမႈအသင္းက ကိုဆန္းဝင္း တို႔နဲ႔ေတြ႔ၿပီးေတာ့မွ အၿပန္အလွန္ဆက္သြယ္ၿပီးေတာ့ လိုအပ္တဲ့ အကူ အညီေတြ ေဆာင္ရြက္ေပးပါ။ ေနာက္ သၿဂၤိဳဟ္မယ့္ကိစၥေလးေတြ ရိွပါတယ္၊ အဲဒီမွာ ဆံုးသြားတဲ့ လူေတြထဲက ေလးေယာက္ေပါ့။ ရဲဌာနကေနၿပီးေတာ့ တရားဝင္ အတည္ၿပဳ တာေလးေယာက္၊ ေနာက္ထပ္ေဆးရံုမွာ ဆံုးတာတစ္ေယာက္၊ ေပါင္းငါးေယာက္ကို သၿဂၤိဳဟ္ဖို႔ သူတို႔ဆက္ၿပီးေတာ့ လုပ္မယ္ေပါ့။ သၿဂႋဳဟ္ခြင့္ရတာကေတာ့ သံုးေယာက္ရိွပါၿပီ။ အဲေတာ့ ေနာက္ထပ္နွစ္ေယာက္ကိုတာ့ စံုစမ္းတုန္းပါ။ သူရဲ့ Identification လုပ္ေနတုန္းပါ။ မႀကာခင္မွာ သၿဂႋဳဟ္နိုင္လိမ့္မယ္ ဆိုၿပီးေတာ့မွ နာေရးကူညီမႈအသင္းေရာ ရဲေရာ၊ သံရံုးကေရာ ဒီလိုပဲေဆာင္ရြက္လ်က္ ရိွပါတယ္။


ေမး။ ။ အၿခားေနရာေတြကိုေရာ ေရာက္ခဲ့ပါေသးသလား ခင္ဗ်ာ။

ေၿဖ။ ။ အဲဒီကေနၿပီးေတာ့မွ ေနာက္ေဆးရံုတစ္ရံု သြားတဲ့အခါ အဲဒီမွာ ေဆးရံုတက္ေနတဲ့ ၿမန္မာတစ္ဦးကို ေတြ႔ပါတယ္။ သူကေတာ့ စကားေကာင္းေကာင္း မေၿပာနိုင္ေသးပါဘူး။ Intensive Care လည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဂရုတစိုက္ ေစာင့္ႀကည့္ၿပီးေတာ့ ကုသေပးေန ရတဲ့ အေၿခအေန ရိွတဲ့အတြက္ သူ႔အတြက္ အလွဴေငြကိုလည္း သံရံုးကေန တစ္ဆင့္ ထိန္းသိမ္းေပး ဖို႔ဆိုၿပီးေတာ့မွ အပ္နံွၿပီးေတာ့ အဲဒီကေန ၿပန္ထြက္ၿပီး စက္ရံုတစ္ရံုကို သြားၿပီးေလ့လာ ပါ တယ္။ အဲဒီမွာေတာ့ ၿမန္မာအလုပ္သမား ၁၅ဝ ရိွပါတယ္။ အမ်ားဆံုးကေတာ့ ေယာက်ာ္းေလးေတြခ်ည္းပဲ ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒီေယာက်ာ္းေလးေတြဟာ Shift နွစ္ခုနဲ႔ နံနက္ပိုင္းတစ္ခု ညေနပိုင္းတစ္ခု ဆင္းပါတယ္၊ အဲေတာ့ ညေနပိုင္း Shift ၇၅ ဦးေလာက္ အုပ္စုနဲ႔ေတြ႔ပါတယ္။ အလုပ္ရွင္ကလည္း ဒီအလုပ္သမားေတြဟာ သူ႔အတြက္ မရိွမၿဖစ္ လိုအပ္တယ္၊ သူလည္း အတတ္နိုင္ဆံုး ႀကည့္ရႈေစာင့္ေရွာက္ ေနတယ္ ဆိုၿပီး ေၿပာပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ေတာင္မွ ၿမန္မာၿပည္က အလုပ္သမား လိုခ်င္တဲ့ အခါမွာ ဒီမွာၿဖစ္ေနတဲ့ အေၿခအေနေတြေႀကာင့္ ရပ္ဆိုင္းထားရတယ္။ ဟိုဘက္က မလာေတာ့ဘူး ဆိုၿပီးေတာ့ ေၿပာပါတယ္။ ၿမန္မာအလုပ္သမားေတြနဲ႔ ေတြ႔တဲ့အခါမွာေတာ့ သူတို႔အေနနဲ႔ သူတို႔အရပ္ေဒသကေတာ့ စိတ္ခ်ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ အသံမ်ိဳးစံုေတြ ႀကားေနရေတာ့ ထိတ္လန္႔မႈ ရိွတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔အေနနဲ႔ အစိုးရေဆာင္ရြက္ ရမယ့္ အပိုင္းေပါ့။ တရားဝင္ ေတာင္းဆိုမႈေတြ၊ ညိွနိႈင္းမႈေတြ၊ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ ေဆာင္ရြက္ပါ့မယ္။ သူတို႔ အပိုင္းကလည္း ကိုယ္တိုင္လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ဟာ ရိွပါတယ္။ ဒါကေတာ့ အၿပင္မွာ လံုၿခံဳေရး အေၿခအေနအရ ဂရုစိုက္ရမယ့္ဟာမ်ိဳး ဆိုလို႔ရိွရင္ အၿပင္မထြက္ဘဲေနဖို႔ ထြက္တယ္ ဆိုလို႔ရိွရင္လည္း တစ္ဦးတည္း မသြားဘဲနဲ႔ ေလး၊ ငါး၊ ဆယ္ဦး အနည္းဆံုးဆယ္ဦးေလာက္ အုပ္စုဖြဲ႔ၿပီးေတာ့သြားဖို႔ အၿပန္အလွန္ ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ အခ်င္းခ်င္း ဖုန္းဆက္ၿပီး သတိေပးတာတို႔ အကူအညီ ေတာင္းတာတို႔ ရရင္ လုပ္ဖို႔ေပါ့။


အလုပ္ဆင္းလို႔ ရိွရင္လည္း အုပ္စုဖြဲ႔ၿပီးေတာ့မွ လာဖို႔ေပါ့၊ သူတို႔ အေနအထားေလး ကေတာ့ေကာင္းပါတယ္။ စက္ရံုနဲ႔ မ်က္နွာခ်င္းဆိုင္ေလာက္ မွာ ေဟာ္တယ္လိုမ်ိဳး ထားၿပီးေတာ့ စက္ရံုပိုင္ရွင္က စီစဥ္ေပးထားတာ ရိွပါတယ္။ အားလံုး အုပ္စုလိုက္ေနတယ္၊ အုပ္စုလိုက္ စားေသာက္တယ္၊ သြားႀကတယ္၊ လာႀကတယ္ဆိုလို႔ရိွရင္ အႏၱရာယ္က်ေရာက္လာတယ္ ဆိုရင္ေတာင္မွ ကာကြယ္နိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အေနအထားရိွတယ္၊ သူတို႔က ၿပန္ခ်င္သလား ဆိုေတာ့ သူတို႔ကေတာ့ မၿပန္ခ်င္ပါဘူး။ ဆက္ၿပီးေတာ့ အလုပ္လုပ္ ခ်င္တယ္ဆို ၿပီး ေၿပာပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ဇနီးေခၚထားတဲ့ သူေတြရိွပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ ရိွေနတဲ့ ဇနီးေတြ ရိွပါတယ္။ အဲဒါေတြကိုေတာ့ ၿပန္ပို႔ခ်င္တယ္ ဆိုလို႔ရိွရင္ သံရံုးနဲ႔ပူးေပါင္းၿပီးေတာ့မွ သံရံုးရဲ့ ဖုန္းနံပါတ္၊ အလုပ္သမား ကိုယ္စားလွယ္ရဲ့ ဖုန္းနံပါတ္၊ သံအမတ္ႀကီးရဲ့ကတ္ စသည္ၿဖင့္ အကုန္လံုး ေပးၿပီးေတာ့ အခိ်န္မေရြး ကူညီပါမယ္၊ ေဆာင္ရြက္ပါမယ္ စသည္ ၿဖင့္ ေၿပာႀကားခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ Over Stay ၿဖစ္ေနတဲ့ ၿမန္မာေတြ ၿပန္ခ်င္ရင္ ဘယ္လို လုပ္ မလဲ၊ ပတ္စ္ပို႔လည္း မရိွဘူး။ ေတာင္ေက်ာ္လာတာေတြ ဆိုတဲ့အခါမွာ ဒီကိစၥေတြ အတြက္လည္း ၿမန္မာေသခ်ာတယ္ဆိုရင္ သံရံုးမွာ CI ထုတ္ေပးပါမယ္။ ထုတ္ေပးၿပီး ေတာ့မွ ခုနကလွဴဒါန္းမယ့္ လူေတြလည္း ရိွေနတဲ့အခါမွာ လူဝင္မႈ ႀကီးႀကပ္ေရးမွာ မႈခင္း ကင္းရွင္းေႀကာင္းနဲ႔ က်န္တဲ့ကိစၥအဝဝ ကင္းရွင္းေႀကာင္း စစ္ေဆးခံရ မယ္။ ေနာက္ Over Stay ၿဖစ္တဲ့အတြက္ ရင္းဂစ္ ၄ဝဝ ကိုလည္း အလွဴရွင္ေတြက ေပးနိုင္မယ့္ အေၿခအေန ရိွတယ္။ ၿပန္မယ္ဆိုလို႔ရိွရင္လည္း ေလယာဥ္ပံ် လက္မွတ္ခက တစ္ဝက္နႈန္းထားေပါ့။ MAI က ေလွ်ာ့ခ်ေပးတာေတြရိွတယ္။ အလွဴရွင္ေတြ ရိွေနတဲ့အတြက္ အခမဲ့လည္း ရနိုင္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ၿပန္ခ်င္တဲ့သူ အခိ်န္မေရြး ၿပန္လို႔ရေအာင္ စီစဥ္ပါမယ္ဆိုေတာ့ နွစ္ဦးလား မသိဘူး ထြက္လာပါတယ္။ က်န္တဲ့ သူေတြကေတာ့ ၿပန္ပို႔စရာ ဇနီးေတြမရိွပါဘူး။ အဲေတာ့ သူတို႔အတြက္ လိုအပ္တာေတြကူညီ ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔ ဆိုၿပီးေတာ့မွ ေၿပာႀကားၿပီးေတာ့မွ ကြ်န္ေတာ္တို႔ စက္ရံုကေန ကြာလာလမ္ပူကို ည ၇ နာရီခဲြေလာက္မွာ ထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ စက္ရံုက ကြာလာလမ္ပူ ဆင္ေၿခဖံုးမွာ ရိွတဲ့အတြက္ ကားကေတာ့ တစ္နာရီေလာက္ ေမာင္းရပါတယ္။


ေမး။ ။ အင္တာနက္သတင္းေတြမွာ ေဖာ္ၿပပါရိွတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ ဒုတိယဝန္ႀကီးတို႔ လက္ေတြ႔ေၿမၿပင္ မွာ ေတြ႔ၿမင္ရတဲ့အေၿခအေနမွာ ကိုက္ညီမႈရိွသလား။ ဒါမွမဟုတ္ ဘယ္လို ကြာၿခားတယ္ ဆိုတာလည္း ေၿဖႀကားေပးပါဦး ခင္ဗ်ာ။

ေၿဖ။ ။ ကြာၿခားမႈအေနနဲ႔ကေတာ့ စိုးရိမ္စရာေကာင္းတယ္၊ ထိတ္လန္႔စရာေကာင္းတယ္ ဆိုတဲ့ေနရာက ခုနက ဒုစရိုက္နယ္ေၿမၿဖစ္တဲ့ အမႈအခင္းေတြ အမ်ားဆံုးၿဖစ္ခဲ့တဲ့ ဆာလာရန္း နယ္ေၿမပဲ ၿဖစ္ပါတယ္။ က်န္တဲ့ နယ္ေၿမေတြ ကြ်န္ေတာ္တို႔သြားႀကည့္တဲ့ မွန္စက္ရံု ရိွတဲ့ေနရာမွာ ဆိုလို႔ရိွရင္လည္း ဒီလိုအေနအထားမ်ိဳးေတြ လံုးဝမေတြ႔ရဘူး။ အမႈအခင္းၿဖစ္ပြားတဲ့ေနရာ မဟုတ္ဘူးေပါ့၊ ဒီလိုဟာမ်ိဳးရိွတဲ့အတြက္ သူတို႔ ေအးေအး ေဆးေဆး ေနနိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေကာလာဟလ သတင္းေတြကေတာ့ ဟိုေနရာလည္း ၿဖစ္တယ္၊ ဒီေနရာလည္း ၿဖစ္လာလိမ့္မယ္ ဆိုၿပီးေတာ့မွ လံႈ႔ေဆာ္မႈေတြ ရိွတဲ့အတြက္ စိုးရိမ္မႈေတာ့ရိွတယ္ဆိုတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ေနာက္သံရံုးကိုလာတဲ့ ကေလးေတြ ေမး ႀကည့္ေတာ့လည္း သူတို႔ေနရာေတြမွာေတာ့ ဘာမွမၿဖစ္ဘူး။ သူတို႔ ႀကားေတာ့ ႀကားတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဂရုမစိုက္မိ ဘူး။ ေဖ့စ္ဘြတ္လည္း မဖြင့္အားဘူး။ က်န္တဲ့ဟာ ေတြနဲ႔ အဆက္အသြယ္မရိွဘူး။ သူတို႔ အလုပ္ေတြနဲ႔ လံုးပန္းေနရ တဲ့အတြက္ သတိမထားမိပါဘူးလို႔ ေၿပာတာလည္း ရိွပါတယ္။


ဆိုလိုတာကေတာ့ ေနရာအနံွ႔အၿပားမွာ ထိတ္လန္႔ေႀကာက္ရံြ႕စရာ ေကာင္းေလာက္ေအာင္ ၿဖစ္ေနတဲ့ အေၿခအေန မဟုတ္ပါဘူး။ မေလးရွားမွာ တရားဝင္လာ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ အလုပ္သမား တစ္သိန္းနွစ္ေသာင္းေက်ာ္ေလာက္ ရိွပါတယ္။ တရားမဝင္ ဆိုလို႔ရိွရင္လည္း သံုးေသာင္းေက်ာ္ေလာက္ရိွမယ္။ ထပ္တိုးတာနဲ႔ ဆိုရင္ေတာင္မွ အမ်ားဆံုး နွစ္သိန္းထက္ မပိုနိုင္ဘူးလို႔ ခန္႔မွန္းႀကပါတယ္။ ဒီအလုပ္သမားေတြအားလံုး ခုခ်က္ခ်င္းေၿပးဟယ္ လႊားဟယ္နဲ႔ ေကာက္ၿပန္ရမယ့္ အေနအထားမ်ိဳး ေရာက္ေအာင္ေတာ့ မေတြ႔မၿမင္မိပါဘူး။ မခံလည္းမခံစားမိပါဘူး။ ဒီလိုေၿပာရတာလည္း လက္ေတြ႔ေတြ႔ရတဲ့ အလုပ္သမားေတြကို ေမးၿမန္းတယ္၊ ေနာက္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမွာ ေမးၿမန္းတယ္။ နာေရးကူညီမႈ အသင္းမွာ ေၿပာတယ္။ စက္ရံုကို သြားႀကည့္တယ္ေပါ့။ တစ္နိုင္ငံလံုး ေနရာအနွံ႔ကိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ မေရာက္ပါဘူး။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေရာက္တဲ့ေနရာ အနွံ႔ကို ေတြ႔တဲ့အခါမွာေတာ့ သူတို႔မွာ ဒီလို ခံစားခ်က္မ်ိဳး မရိွဘူး။ ခုခ်က္ခ်င္း မၿဖစ္မေန ေကာက္ၿပီးေတာ့ ထၿပန္ရမယ့္ လူမ်ိဳးမရိွပါဘူး။ အခု CI ေလွ်ာက္မယ္၊ ၿပန္ခ်င္တယ္၊ စိုးရိမ္ပူပန္မႈရိွတယ္ ဆိုတာ ကလည္း မိသားစုကို ၿပန္လႊတ္ခ်င္တာ။ ေနာက္ဆာလာရန္းမွာ အလုပ္လုပ္ၿပီးေတာ့မွ ဒီေနရာေဒသမွာ ဆက္အလုပ္ မလုပ္နိုင္ေတာ့လို႔ ၿပန္မယ့္လူအုပ္စု ဒီဟာပဲ ေတြ႔ရိွရတဲ့အတြက္ ကဲြၿပားၿခားနားမႈကေတာ့ ဒီအခ်က္အ လက္ေတြ ေတြ႔ ရေႀကာင္း ေၿပာႀကားလိုပါတယ္။


ေမး။ ။ ေရွ႕ဆက္ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္သြားမယ့္ အေၿခအေနေတြနဲ႔ မေလးရွားအစိုးရရဲ့ ေရွ႕ဆက္ ၿပီး ေတာ့ ေဆာင္ရြက္ေပးမယ့္ အစီအစဥ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း ေၿပာၿပေပးပါ။

ေၿဖ။ ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ မနက္ၿဖန္ နံနက္ပိုင္းမွာ ၿပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာန ဒုတိယဝန္ႀကီးနဲ႔ ေတြ႔ဆံုခြင့္ ေတာင္းခံထားတာ ရရိွၿပီးၿဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ လံုၿခံဳေရးကိစၥမ်ားကို အဓိကထားၿပီး ေဆြးေႏြးမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ မြန္းလြဲနွစ္နာရီခဲြမွာ Social Welfare ဝန္ႀကီးဌာန ဒုတိယဝန္ႀကီးနဲ႔ ေတြ႔မွာၿဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ အလုပ္သမားေရးရာ ကိစၥေတြ အဓိကထား ေဆြးေႏြးမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ၿပန္ခ်င္တဲ့ အလုပ္သမားေတြလည္း ၿပန္ခြင့္ရေအာင္၊ ဆက္လုပ္လိုတဲ့ အလုပ္သမားေတြ လံုၿခံဳမႈရိွေအာင္ ၿပည္ထဲေရးနဲ႔ ေၿပာၿပီးတဲ့အခါမွာ Social Welfare နဲ႔လည္း အလုပ္သမား ဥပေဒအရ ဘယ္လိုကာကြယ္ ေပးနိုင္ မလဲေပါ့။ ေနာက္ၿပန္ခ်င္တဲ့သူေတြ ရိွတယ္ဆိုရင္လည္း Termination of Contract ေပါ့။ ဒီဟာကို အလုပ္ကေန ရပ္နားၿပီးေတာ့ အသက္သာဆံုး နႈန္းထားနဲ႔ ၿပန္လို႔ရေအာင္ေပါ့။ ဒီမွာေတာ့ အခုလက္ရိွ အလုပ္လုပ္ေနတယ္၊ Contract က နွစ္နွစ္ရိွတယ္။ လုပ္တာက ရွစ္လပဲ ရိွေသးတယ္ဆိုေတာ့ က်န္တဲ့လေတြအတြက္ ေပးေလ်ာ္ရမယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ ပါတဲ့ဟာေတြ ရိွတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီဟာေတြအတြက္ ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္ ေပးနိုင္မလဲေပါ့။ သူ႔ရဲ့ Terms and Condition ပိုင္းလုပ္မယ္ဆိုလည္း ဘယ္လိုအၿမန္ဆံုး ေဆာင္ရြက္ေပး နိုင္မလဲ စသည္ၿဖင့္ ဒီဟာေတြ ေဆြးေႏြးထားဖို႔ အတြက္ သံအမတ္ႀကီး၊ ေနာက္အလုပ္သမား ဒုတိယဝန္ႀကီးတို႔နဲ႔ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြး ထားၿပီးၿဖစ္ပါတယ္။ ဆက္လက္ ၿပီးေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ နိုင္ငံၿခားေရးဝန္ႀကီး ဌာနမွာ သြားေရာက္ေတြ႔ဆံုပါမယ္။ အဲဒီမွာေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ နွစ္နိုင္ငံ အစိုးရခ်င္း သေဘာတူထားတဲ့ အခ်က္ေတြရိွပါတယ္၊ အလုပ္သမားေစလႊတ္တဲ့ Terms and Conditions ေတြ၊ ေနာက္တစ္ခါ လုပ္ငန္းခြင္ အတြက္ေစာင့္ေရွာက္ ေပးရမယ့္ ကိစၥေတြ၊ ယခင္သေဘာတူညီထားတဲ့ အခ်က္ေတြအတိုင္းပဲ ေဆာင္ရြက္ေပးနိုင္ဖို႔ေပါ့။ ဒီဟာေတြ ေတာင္း ဆိုႀကမယ့္ အၿပင္ လံုၿခံဳေရးကို အဓိကထားၿပီးေတာ့ ကာကြယ္ေပးဖို႔ေပါ့။ ေနာက္ တရားဝင္ လာအလုပ္လုပ္တာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔၊ အေထာက္အထား မၿပနိုင္ဘဲနဲ႔ သူတို႔ရဲ့ Detention Camp ေတြမွာ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းခံထားရတဲ့ ၿမန္မာအလုပ္သမားမ်ားကို အၿမန္ဆံုး ၿပန္လည္ၿပီးေတာ့မွ ေစလႊတ္နိုင္ဖို႔ စသည္ၿဖင့္ ဒီဟာေတြကို ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြး သြားမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ အေၿဖကေတာ့ မနက္ၿဖန္ညေနေလာက္မွ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေဆြးေႏြး ၿပီးေတာ့ ရမွာၿဖစ္ပါတယ္။ မေလးရွားအစိုးရ အေနနဲ႔လည္း မေလးရွားၿပည္ထဲေရး ဝန္ႀကီးဌာန အထူးသၿဖင့္ရဲေပါ့၊ ေဆးရံုဆိုလို႔ရိွရင္လည္း ဒုကၡေရာက္တဲ့သူေတြကို ခ်က္ခ်င္း လက္ခံ ၿပီးေတာ့မွ ကုသ ၿပီးေတာ့ ေဆးရံုစရိတ္ ကိုေတာ့ လူနာရွင္ အပ္တဲ့ေပၚ မူတည္ၿပီး နာေရးကူညီမႈအသင္း ကပဲၿဖစ္ၿဖစ္ သံရံုးကပဲၿဖစ္ၿဖစ္ အလွဴရွင္ ဘက္ကပဲၿဖစ္ၿဖစ္ က်ခံၿပီးေတာ့ အလြယ္တကူ လက္ခံကုသေပးေနတဲ့ ဟာမ်ိဳးေတြ ေဆာင္ရြက္ တာ ေတြ႔ရိွရပါတယ္။ ေနာက္ အလုပ္ရွင္ေတြေပါ့။ မေလးရွား-ၿမန္မာ Chamber of Commerce နဲ႔လည္း ထပ္ေတြ႔ၿပီးေတာ့မွ ဒီလူေတြနဲ႔ ထပ္မံေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့မွ အလုပ္သမားေတြကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ ေပးနိုင္မယ့္ ကိစၥမ်ိဳးေတြ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေဆြးေႏြးသြားမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။


ဆက္လက္၍ ဒုတိယဝန္ႀကီး ဦးဇင္ေယာ္အား ယေန႔တြင္ ထပ္မံ၍ ဆက္သြယ္ေမးၿမန္း ခဲ့ရာတြင္-


ေမး။ ။ ဒုတိယဝန္ႀကီး ခင္ဗ်ာ။ ဒီေန႔ ဇြန္ ၁၃ ရက္ေန႔မွာ မေလးရွား နိုင္ငံမွာ ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္တဲ့ အေၿခအေနနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သိလိုပါတယ္ ခင္ဗ်ာ။

ေၿဖ။ ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔အဖြဲ႔ဟာ ဒီေန႔နံနက္ မေလးရွားနိုင္ငံ ၿပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာန ဒုတိယ ဝန္ႀကီးနဲ႔ သြားေရာက္ေတြ႔ ဆံုခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလို ေတြ႔ဆံုခဲ့ရာမွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ နိုင္ငံသား ေတြ ဒီမွာ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံရတဲ့ လူေတြေပါ့။ သူတို႔ အတြက္ ဘယ္လို ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အစီအစဥ္ရိွပါသလဲ။ ေနာက္တစ္ခ်က္ကေတာ့ ၿပန္မည့္လူေတြေပါ့။ ဒီလူေတြၿပန္ဖို႔ အတြက္ ၿမန္ၿမန္ဆန္ဆန္ ဘယ္လိုကူညီ ေဆာင္ရြက္ေပးနိုင္ပါမလဲ။ ေနာက္ဆံုးတစ္ခ်က္ကေတာ့ အလုပ္လုပ္ခ်င္တဲ့ လူေတြဆက္လုပ္မည့္ လူေတြအတြက္ ပိုမိုၿပီးေတာ့ ထိထိေရာက္ေရာက္ ကာကြယ္ေပးဖို႔ ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္မလဲဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြကို ေဆြးေႏြးပါတယ္။


ေမး။ ။ သူတို႔ဘက္က ဘယ္လိုမ်ား တံု႔ၿပန္ေဆာင္ရြက္ေပးပါသလဲ ခင္ဗ်ာ။

ေၿဖ။ ။ အခုလက္ရိွ ထိန္းသိမ္းၿခင္းခံထားရတဲ့ ၿမန္မာေတြေပါ့။ အခု ေလာေလာဆယ္ သတင္းစာထဲမွာေရာ၊ သူတို႔ အတည္ၿပဳတဲ့ဟာေရာ စုစုေပါင္း ၃ဝ၇ ဦး ဆိုၿပီးေတာ့ သိရ ပါတယ္။ ၁၉၆ ဦးကေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ စာရြက္စာတမ္း မရိွဘဲနဲ႔ တရားမဝင္ ဝင္ေရာက္ လာတဲ့ လူေတြၿဖစ္ၿပီးေတာ့ ၅၇ ဦးကေတာ့ UNHCR က အတုမ်ား ကိုင္ေဆာင္တယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ ထိန္းသိမ္းထားတာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းၿခင္း ခံထားရတဲ့ ၅၄ ဦးလည္း ရိွပါတယ္။ သူတို႔ ကိုေတာ့ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ရံုးကို တင္ၿပီးတဲ့အခါ နွစ္ပတ္အတြင္း အမႈကို စစ္ေဆးဖို႔နဲ႔ အဲဒီက ဆံုးၿဖတ္ခ်က္ က်လာလို႔ရိွရင္ ဘယ္လိုဆက္လုပ္မယ္ဆိုတဲ့ အစီအစဥ္ရိွေႀကာင္း ေၿပာပါတယ္။ ဒီလိုေၿပာတဲ့ အခါမွာလည္း ၿပန္ခ်င္တဲ့လူေတြကို ၿပန္ဖို႔ အတြက္ ၿမန္မာသံရံုးနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားမွာၿဖစ္ၿပီးေတာ့ ဆက္ေနခ်င္တဲ့ လူေတြအတြက္ သီးၿခားစဥ္းစားေပး သြားမယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးေၿပာႀကားပါတယ္။


ေမး။ ။ ၿပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာန ဒုတိယဝန္ႀကီးရဲ့ ေၿပာႀကားခ်က္ေတြကို ဆက္ၿပီးရွင္းၿပေပးပါ ခင္ဗ်ာ။

ေၿဖ။ ။ ၿပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာန ဒုတိယဝန္ႀကီးနွင့္ ေတြ႔ဆံုရာမွာ ေစာေစာက ကြ်န္ေတာ္ ရွင္းၿပတာ ပထမအခ်က္ ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယအခ်က္ အေနနဲ႔ကေတာ့ ဒုတိယဝန္ႀကီးက ၿပန္လည္ေဆြးေႏြး ေပးတာကေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ တို႔ ေတာင္းဆိုတဲ့ ၿပန္ခ်င္တဲ့ကေလးေတြ ၿမန္ၿမန္ၿပန္နိုင္ေအာင္လို႔ေပါ့။ လူဝင္မႈႀကီးႀကပ္ေရးဌာနကေန ၿပီးေတာ့မွ ဘယ္လိုမ်ား ၿမန္ၿမန္ဆန္ဆန္ ကူညီနိုင္မလဲလို႔ ေမးတဲ့အခါမွာ သူတို႔အေနနဲ႔ သံရံုးက သတ္မွတ္ထားတဲ့ ထုတ္ေပးၿပီးသား လက္မွတ္ပါမယ္။ သူတို႔ဆီမွာ စစ္ေဆးတဲ့ အမႈအခင္း ကင္းရွင္းတယ္ ဆိုလို႔ရိွရင္လည္း အၿမန္ဆံုး ၿဖစ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးပါမယ္။ သံရံုးနဲ႔ အဆက္အသြယ္ မၿပတ္ဘဲနဲ႔ ဆက္သြယ္ဖို႔၊ သူတို႔နဲ႔ ႀကိဳတင္ညိွနိႈင္း ဖို႔ေၿပာပါ တယ္။ တကယ္လို႔ ၿပန္မယ့္ အလုပ္သမားေတြထဲမွာ မႈခင္းမ်ား က်ဴးလြန္ထားတာရိွရင္ သူတို႔ အေနနဲ႔ တရား ဥပေဒေႀကာင္း အရ ဆက္လက္ၿပီး ေဆာင္ရြက္စရာေတြ ရိွတဲ့အတြက္ မေလးရွား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ား အသင္းမွ မေလးရွားအလုပ္ရွင္မ်ားနဲ႔ ၿမန္မာ အလုပ္သမားေတြကို ခန္႔ထားတဲ့သူေတြနဲ႔ ေတြ႔ၿပီးေတာ့မွ သူတို႔ရဲ့ သေဘာထားေတြ၊ အၿမင္ေတြ သူတို႔ အလုပ္သမားေတြကို ဘယ္လိုကာကြယ္နိုင္မလဲ စသၿဖင့္ ဆက္လက္ ေတြ႔ဆံုဖို႔ရိွပါတယ္။

သတင္းအဖြဲ႕။ ။ အခုလို ၿပည့္ၿပည့္စံုစံု ေၿဖဆိုေပးသြားတဲ႕ ဒုတိယဝန္ၾကီးကို ေက်းဇူး တင္ပါတယ္။

Hmuu Zaw