အင္းေလးကန္အား ဇီ၀ႀကိဳး၀ိုင္း (Biosphere Reserve) အျဖစ္ သတ္မႇတ္ထိန္းသိမ္းရန္ ယူနက္စကို စတင္ေလ့လာ

အင္းေလးကန္ တစ္ေနရာအား ေမလပိုင္းက ေတြ႕ရစဥ္ (ဓာတ္ပံု-ေအာင္မ်ိဳးသန္႔)

ရႇမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပုိင္းရႇိ အင္းေလးကန္အား ဇီ၀အ၀န္းႀကိဳး၀ိုင္း (Biosphere Reserve) အျဖစ္ သတ္မႇတ္ ၍ ေရရႇည္တည္တံ့ေရးအတြက္ ထိန္းသိမ္းရန္ ကုလသမဂၢ ပညာေရး၊ သိပၸံႏႇင့္ ယဥ္ေက်းမႈအဖြဲ႕(UNESCO) မႇ စတင္ေလ့လာမႈ ျပဳလုပ္ေနေၾကာင္း သတင္းရရႇိသည္။ ဇီ၀အ၀န္းႀကိဳး၀ိုင္း (Biosphere Reserve) သည္ ယူနက္စကို၏ Man and the Biosphere (MAB) Programme အရ ႏုိင္ငံအလုိက္ အသိအမႇတ္ျပဳ တည္ေထာင္ထားေသာ ေဒသမ်ားျဖစ္ၿပီး လူထု၏ ႀကိဳးပမ္းမႈေပၚတြင္ အေျချပဳကာ ေရရႇည္တည္တံ့ေသာ ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေရး အတြက္ ျမႇင့္တင္ေဆာင္ရြက္ရန္ ရည္ရြယ္ျခင္းျဖစ္သည္။

''Biosphere Reserve ရဲ႕ သေဘာသဘာ၀က ဇီ၀ထိန္းသိမ္းေရး လုပ္ငန္းေတြ လုပ္တဲ့ေနရာမႇာ လူမႈေရး အေနနဲ႔ ေဒသခံေတြရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္၊ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းနဲ႔ ဆက္စပ္ရာကို ပူးေပါင္းေျဖရႇင္းဖုိ႔ ျဖစ္ ပါ တယ္။ ဌာနတစ္ခုတည္း အေနနဲ႔ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ ဆက္စပ္တဲ့ ဌာနေတြ ပါ၀င္လာမႇာ ျဖစ္ပါတယ္။ လုပ္ငန္းရႇင္ေတြ၊ အသုံးခ်သူေတြ၊ ေဒသခံေတြ၊ ေစတနာ့၀န္ထမ္းေတြပါ၀င္ၿပီးေတာ့ ဟန္ခ်က္ညီညီ ေရရႇည္ တည္တံ့ေအာင္ ေဆာင္ရြက္မယ့္ သေဘာပါ။ အခုေတာ့ ယူနက္စကုိက ေလ့လာျပင္ဆင္ေနပါ ၿပီ'' ဟု အင္းေလးကန္ေတာ႐ိုင္းတိရစၧာန္ေဘးမဲ့ေတာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႇဴးဦးစိန္ထြန္း ကေျပာၾကားသည္။ အင္းေလး ကန္ ေရရႇည္တည္တံ့ေရးႏႇင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္အေျခအေနမ်ားထိန္းသိမ္းေရး ေကာ္မတီအစည္းအေ၀း ကို ၿပီးခဲ့သည့္ ဇြန္ ၁၃ ရက္က ေနျပည္ေတာ္ရႇိ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးႏႇင့္ သစ္ေတာေရးရာ၀န္ႀကီး ဌာန တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ရာ၌လည္း ယူနက္စကိုမႇ ဇီ၀အ၀န္းႀကိဳး၀ိုင္း (Biosphere Reserve) ဖြဲ႕စည္းရန္ ေဆာင္ ရြက္ထားရႇိမႈမ်ားႏႇင့္ ပတ္သက္၍ ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးခဲ့သည္။ အင္းေလးကန္ ေတာ႐ိုင္းတိရစၧာန္ ေဘး မဲ့ေတာသည္ ရႇမ္းျပည္နယ္ ေတာင္ပုိင္း ေတာင္ႀကီးခ႐ိုင္ အတြင္းရႇိ ေညာင္ေရႊၿမိဳ႕နယ္၊ ပင္ေလာင္း ၿမိဳ႕နယ္ႏႇင့္ ဖယ္ခုံၿမိဳ႕နယ္ တို႔အတြင္း တည္ရႇိၿပီး အာဆီယံ အေမြအႏႇစ္ ဥယ်ာဥ္တစ္ခုလည္း ျဖစ္သည္။

အင္းေလးကန္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ဒုတိယအႀကီးဆုံးအင္းအိုင္ျဖစ္ၿပီး ပင္လယ္ေရမ်က္ႏႇာျပင္အထက္ ေပ ၂၉၅၀ တြင္ တည္ရႇိသည္။ အင္းေလးကန္ ေတာ႐ိုင္းတိရစၧာန္ ေဘးမဲ့ေတာသည္ အက်ယ္အ၀န္းအားျဖင့္ ၂၄၇ ဒသမ ၄၃၅ စတုရန္းမုိင္ (၁၅၈၃၇၀ ဧက) က်ယ္၀န္းသည္။ အဆုိပါ ေဘးမဲ့ေတာကို ၁၉၈၅ ခုႏႇစ္တြင္ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး အေရႇ႕ေတာင္အာရႇရႇိ အႀကီးဆုံး ကုန္းတြင္း ေရတိမ္ေဒသမ်ား၌ အပါအ၀င္ျဖစ္ သည္။

မႇတ္တမ္းတင္ထားရႇိသည့္ ဇီ၀မ်ဳိးစုံ မ်ဳိးကြဲမ်ား အေနျဖင့္ ႏုိ႔တိုက္သတၲ၀ါ ၁၂ မ်ဳိး၊ ငႇက္မ်ဳိးစိတ္ ၂၈၇ မ်ဳိး (ေရေပ်ာ္ငႇက္ ၈၆ မ်ဳိး၊ ကုန္းငႇက္ ၂၀၁ မ်ဳိး)၊ ငါးမ်ဳိးစိတ္ ၅၉ မ်ဳိး (ေဒသရင္းမ်ဳိး ၁၆ မ်ဳိးအပါအ၀င္)၊ လိပ္ျပာ ၉၄ မ်ဳိး၊ ကုန္းေနေရေနသတၲ၀ါ ၂၅ မ်ဳိး၊ လိပ္ သုံးမ်ဳိးရႇိေနသည္။ အင္းေလးကန္သည္ ယခုႏႇစ္မ်ားအတြင္း သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ၾကံဳေတြ႕ေနရၿပီး သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းျခင္းႏႇင့္ လူမႈစီးပြားေရးကို ယႇဥ္တြဲေဆာင္ရြက္ႏုိင္ရန္ လိုအပ္ေနေသာ ေဒသလည္းျဖစ္သည္။ Biosphere Reserve မ်ားသည္ ေဒသခံလူထုႏႇင့္ သဘာ၀အၾကား ဟန္ခ်က္ညီစြာ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားမႇ တစ္ဆင့္ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဇီ၀မ်ဳိးစုံမ်ဳိးကြဲ စသည္တို႔ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးျခင္းကုိ ေဖာ္ေဆာင္ေပးႏုိင္ မည္ ျဖစ္သည္ဟု ယူနက္စကိုကဆိုထားသည္။ ယူနက္စကို၏ ၂၀၁၃ ခုႏႇစ္အတြက္ အသစ္ထပ္မံသတ္မႇတ္ သည့္ Biosphere Reserve မ်ားမႇာ ကာဇက္စတန္၊ အိႏၵိယ၊ ျပင္သစ္၊ အီေကြေဒါ၊ ေတာင္ကုိရီးယား၊ တ႐ုတ္၊ အီတလီ၊ စပိန္တို႔တြင္ တည္ရႇိေသာ သဘာ၀နယ္ေျမမ်ား ျဖစ္သည္။ ကမၻာတစ္၀န္းရႇိ ႏုိင္ငံေပါင္း ၁၁၇ ႏိုင္ငံတြင္ Biosphere Reserve ေပါင္း ၆၂၁ ခု တည္ရႇိေနသည္။

EMG